Näme üçin doguldyk? Ýaşamagyň maksady näme? Durmuşyň manysy näme? Bu soraglar ömründe iň bolmanda bir gezek her kimiň aňynda bolmaly.

Näme üçin adalatsyzlyk durmuşda hakykatdan we adalatdan agdyklyk edýär? Näme üçin ýamanlyk ýagşylygy ýok edýär? Zulum näme üçin beýle giň ýaýrady? Adam hökmünde görgi we kynçylyk dünýäsinde ýaşamak üçin nämeler gerek?

Şeýle kyn we çylşyrymly soraglar hökman hemmeleriň aňyny döreder. Adamzat döredileninden bäri bu soraglara jogap gözleýär. Filosoflar we akyldarlar özbaşdak jogap bermäge synanyşýarlar. Filosofiki akymlar näçe köp bolsa, şonça-da dürli jogap alyp bilersiňiz. Jennet dinleri hem bu soraglara jogap berýärler we adama bu dünýäde ruhy kanagat we rahatlyk berjekdigini, ahyretdäki dowzahda ýa-da Jennetde eden işlerine görä jeza berjekdigini ýa-da sylag berjekdigini wada berýärler.
Eserleri bilen dünýä edebiýatynda uly yz galdyran beýik rus ýazyjysy Lew Tolstoý hem bu soraglara jogap gözledi. Edebi şöhratynyň iň ýokary derejesine ýeten, baýlygy gülläp ösýän we maşgalasy bilen dynç almagyň golaýynda ol depressiýa düşdi. Durmuşyň maksady ýok. Ol özüni öldürjek bolýar. Hemme zat manysyz bolup başlaýar. Durmuşyň manysyny gözlemek ony biynjalyk edip başlaýar.Ýüzünde bagtly bolsa-da, akyl hasratyndan we agyrysyndan ejir çekýär.
Bu tejribeleri “Ynam” -da suratlandyrýar. Çagalygynda şol döwrüň däp-dessurlaryna laýyklykda dini bilim alandygyny, ýöne ýetginjeklikde dini dogmalara ynanmaýandygyny ýazýar. Soňra edebiýat dünýäsine girmegi, şöhrat gazanmagy edebiýat dünýäsiniň çylşyrymlylyklaryny açyp görkezýär.

Şol bir wagtyň özünde özüni rehimsizlik bilen paş edýär. Durmuşynda ýalňyşlyk goýberendigini, hatda ganly jenaýat edendigini we ahlaksyz hereket edendigini boýun alýar.
Onuň dogruçyllygyna we wyždanynyň päkligine, wepalylygyna haýran galarsyňyz. Günbatar edebiýatynda bu seýrekdir. Gündogar dünýäsinde Baburyň şahsyýetini Tolstoý bilen deňeşdirip bolar. "Boburnama" eserinde Bobur ýalňyşlyklaryny batyrgaýlyk bilen boýun alýar we özüni tankytlamaýar we aklamaýar.

Tolstoý diňe bir sungatda we edebiýatda, ylymda, tebigy we takyk ylymlarda däl, eýsem jemgyýetçilik ylymlarynda-da durmuşyň manysyny gözläp başlady. Öz döwrüniň iň bilimli adamlary bilen gürleşýär. Olaryň haýsydyr birinden kanagatlanarly jogap tapyp bilemok. Soňra buddizmi we yslamy öwrendi. Ýönekeý adamlaryň durmuşyna syn edýär. Netijede, iman adama ruhy goldaw berýän, ony ýaşamaga itergi berýän we durmuşyň manysyny berýän faktordyr diýen netijä gelindi. Imansyz ýaşap bolmaz.

Tolstoýyň 'Ykrarnamasyny"okanymda, Gurhana we Hadysa bolan gyzyklanmam artdy. Sebäbi Hudaý bize iki dünýäde bagtyň çeşmesi bolan aýdyň ýol görkezdi. Biz garaňky, ýitirilen halk däl. Adam dünýäde nähili üstünlik gazansa-da, iman we dogruçyl amallar bolmazdan rahatlyk bolmaz.

Tolstoýyň edermenligini we pidakärligini ýene bir gezek boýun aldym. Onuň zehininden has köp adamkärçiligine we adam mertebesini goramak islegine haýran galýaryn. Toba etmegi we içerki barlagy talap edýän bu Ykrarnamasyny okanym üçin minnetdar. Bu meni durmuşymy öwrenmäge, ýüregimi gözlemäge we derňemäge, özüme düşünmäge ruhlandyrdy.

Galan ýagdaý hem özüňize bagly agzalar.Pul baýlyk,eşretli ýaşaýyş diyip imanyňyzdan geçmäň!!!