SÜLÇI SOLTANOWYŇ IKINJI ÖÝLENIŞI (Ogulsenem Taňňyýewa)7
Ol juda köp ýatdy. Heziller edip ýatdy. Ol alasarmyklykda bir naçar maşgalanyň aglamjyrap gepleýänini aňdy. Ýöne ukynyň halys basmarlaýanlygy sebäpli, naçaryň aglaýanynam aňyp bilmedi, kimdir birine käýinýäninem. Diňe naçar maşgalanyň naýynjar sesi onuň gulagyna gelen ýaly boldy. Ol bu pursat özüniň aýňalmalydygynam hakydasyna getirip bilmedi. Birdenem daşarda «düňk-düňk» edip ylgap geçen aýak sesi eşidildi. Zarňyldap, nämedir bir zadyň sesi çykdy.
Bu sesler gulagyna ýetensoň, sülçi Soltanow birden ýeňsesine depilen dek bolup oýandy. Alasarmykda bir bada özüniň niredediginem aňşyrmajak boldy. Edil şol wagt daşardan erkek kişiniň «Jemile» diýip gygyran sesi eşidildi. Şol sesi eşiden soň özüniň dem salymyň içinde daşaryk çykmalydygy sülçi Soltanowyň aňyna ýetdi. Şol ses ony basym aýňaltdy. Içki jaýa tarap bir nazar aýlady-da, sülçi Soltanow düwdenekläp, daşaryk ylgady. Daşarda şyňk-şyňk edip, daşjagaz bilen äpişge kakylýardy.
Gyz asuda ýatyrdy.
Sülçi Soltanow gözlerini owkalap barşyna, jaýyň arka ýüzüne nähili aýlananynam duýman galdy. Tas eýwanda ýatan Näzik daýzany basypdy. Onuň üstünden zordan böküp geçdi. Daň atyp gelýärdi. Gündogar agaryp ugrapdy. Sülçi Soltanow jaýyň arkasyna aýlansa-da aýlandy welin, birdenem bu bolýan zatlara haýran galmadan ýaňa doňdurylana döndi. Kürtdürip, duran ýerinde aňalyp durşuna, gözüniň alnyndaky ynanyp bolmajak zada syn etdi. Jemiläniň ýatýan jaýynyň äpişgesiniň öňüňde aýagy ýalaňaç Dawut aga durdy. Onuň bir elinde ýarty kerpiç bardy. Ol kerpiçli elini sallap durdy. Beýleki elindäki kiçijik daşjagaz bilen äpişgäni kakýardy.
Ol sülçi Soltanowy görenden, elindäki daşlaryny taşlady-da, aýalaryny biri-birine süýkäp, ellerini kakyşdyrdy. Soňam aýalaryny gapdallaryna süýkäp goýberdi. Onuň ýüz-gözi aladalydy:
—Hä...Soltanow! Oýandyň-maý?—diýip, ol alada ýugrulan sesi bilen sülçi Soltanowa ýüzlendi.—Sen içerde hiç kimi tutup bilmediňmi?
Soltanow garra jogap bermedi. Gahardan dişlerini biri-birinden geçiräýjek boldy. Kellesi saňňyldap, ýüzi lap-lap gyzdy. Gözleri bilen garryny iýäýjek boldy.
Dawut aga bolsa sülçüden jogap alyp bilmänsoň, iki elini hem ýüzüni aýna diräp, içerik seretmäge durdy. Soň ýene:
—Jemile! Jemile! —diýip gygyrdy.
Şol wagt sülçi Garaş Soltanow epeý-epeý basyp, Dawut aganyň ýanyna bardy-da, onuň ýagyrnysyna penje urdy. Onuň bu bolşuna Dawut aganyň zähresi ýaryldy. Sülçiniň ýüzüne naýynjar bakdy-da:
—Näme boldy, inim?—diýip zarynlady.
Sülçi Soltanow garrap, bir gysym bolan garryny çaga ýaly idenekledip ýola tarap alyp ugrady.
—Näme bolanyny saňa başga ýerde düşündirerin!
Dawut aga ondan sypjak bolup siltendi. Ýöne garrap, haldan giden göwre süňňi bekän, gujurly sülçiniň güýjüniň öňünde ejiz geldi. Güýç bilen ýol almajagyny bilensoň, Dawut aga ýene zarynlap sülçi Soltanowa ýalbardy.
—Dur entäk, inim, sen gaharlanma. Düşünişeli ikimiz. Sen gyzmalyk edýäň! Aýyp dälmi, ataň ýaly adamy şeýdip çaga kimin idenekledip ýörmek!
—Saňa aýyp dälmi, bir topar bendäniň juwan ogullaryny öldürip, soňundanam pukarasyrap ýörmek! Edýän işiň şol bolsa, atam ýal-a däl, atamyň hut özi bolsaňam, eýgilik görkezmen!
Dawut aganyň gözleri hanasyndan çykaýjak boldy:
—Näme? Sen ol ýigitleriň ölümini menden görjek bolýaňmy?—diýdi-de, gahardan titir-titir etdi. —Işleýşiňiz şu bolsa, näçe adamlar ýanyp gidýäkä siziň eliňizden!
Sülçi Soltanowda jenaýatkäriň Dawut agalygyna ynam juda güýçlendi. Özem oňa şeýle bir gahary gelýärdi welin, hut duran ýerinde ony bogup öldüräesi gelýärdi. Birdenem: «Ýok, sen gojany bogup öldürmeli däl. Saňa kösenip-kösenip, it ýaly bolup ölüp gideriň ýaly jeza bellemeli!» diýip, içinden pikir öwürýärdi.
—Sesiň çykmasyn, ýaşuly!—diýip, sülçi Soltanow Dawut aga azgyryldy. —Barmaly ýerimize baraly entäk. Seni mazalyja saýradaryn.
—Bolýa-da—diýip, Dawut aga birhili ysgynsyz jogap gaýtardy.—Geplemesiz bolsa, geplemerinem. Barybir, seniň bilen biziň jynymyz jyňkyryşmanjyk geçjek. Sen biziň birimizi alman goýjak däl.
Sülçi Soltanow uly ýola çykyp, gabat gelen ýeňil maşyna elini galdyrdy-da, özlerini etrabyň içeri işler bölümine taşlamagy haýyş etdi. Eltibem, Dawut agany içeri işler bölüminiň iki gatdan ybarat kaşaň jaýynyň ýerzeminine, demir gapyly, garaňky otaga dykdy.
Dawut aganyň «Dur düşünişeli» diýip ýalbarmasyna-da gulak asman, göni iş kabinetine bardy. Jemile Dawudowa üçin açylan jenaýat işi kitabyna Dawut aga bilen bolup geçen zatlary ýazdy.
Öňler hakyky jenaýatkäri ele salanda, sülçi Soltanowyň süňňi ýeňläp, ädimleri çaltlanardy. Çaga ýaly begenerdi. Ýüregi şatlykly gürsüldärdi. Üstünden uly aladanyň sowlanyny duýardy.
Näme üçindir, Dawut agany tutup getireni bilenem ol birjik-de begenenokdy. Gaýtam alada galdy. Eden işinde bir çiglik bar ýaly, hiç öz-özüne ynanyp bilenokdy. Gahary gelýärdi.
Elektrik çäýnegini toga sokup, çaý gaýnadyndy-da, birki käse çaý içdi. Birneme özüni dürsänsoň, aşak, Dawut aganyň ýanyna düşdi.
Dawut aga agaç skameýkanyň üstünde iki eli bilen maňlaýyny tutup, aýaklaryny sallap otyrdy. Ol gapynyň şakyrdysyna, sülçi Soltanowyň gelip girenine-de seretmedi.
Bu sesler gulagyna ýetensoň, sülçi Soltanow birden ýeňsesine depilen dek bolup oýandy. Alasarmykda bir bada özüniň niredediginem aňşyrmajak boldy. Edil şol wagt daşardan erkek kişiniň «Jemile» diýip gygyran sesi eşidildi. Şol sesi eşiden soň özüniň dem salymyň içinde daşaryk çykmalydygy sülçi Soltanowyň aňyna ýetdi. Şol ses ony basym aýňaltdy. Içki jaýa tarap bir nazar aýlady-da, sülçi Soltanow düwdenekläp, daşaryk ylgady. Daşarda şyňk-şyňk edip, daşjagaz bilen äpişge kakylýardy.
Gyz asuda ýatyrdy.
Sülçi Soltanow gözlerini owkalap barşyna, jaýyň arka ýüzüne nähili aýlananynam duýman galdy. Tas eýwanda ýatan Näzik daýzany basypdy. Onuň üstünden zordan böküp geçdi. Daň atyp gelýärdi. Gündogar agaryp ugrapdy. Sülçi Soltanow jaýyň arkasyna aýlansa-da aýlandy welin, birdenem bu bolýan zatlara haýran galmadan ýaňa doňdurylana döndi. Kürtdürip, duran ýerinde aňalyp durşuna, gözüniň alnyndaky ynanyp bolmajak zada syn etdi. Jemiläniň ýatýan jaýynyň äpişgesiniň öňüňde aýagy ýalaňaç Dawut aga durdy. Onuň bir elinde ýarty kerpiç bardy. Ol kerpiçli elini sallap durdy. Beýleki elindäki kiçijik daşjagaz bilen äpişgäni kakýardy.
Ol sülçi Soltanowy görenden, elindäki daşlaryny taşlady-da, aýalaryny biri-birine süýkäp, ellerini kakyşdyrdy. Soňam aýalaryny gapdallaryna süýkäp goýberdi. Onuň ýüz-gözi aladalydy:
—Hä...Soltanow! Oýandyň-maý?—diýip, ol alada ýugrulan sesi bilen sülçi Soltanowa ýüzlendi.—Sen içerde hiç kimi tutup bilmediňmi?
Soltanow garra jogap bermedi. Gahardan dişlerini biri-birinden geçiräýjek boldy. Kellesi saňňyldap, ýüzi lap-lap gyzdy. Gözleri bilen garryny iýäýjek boldy.
Dawut aga bolsa sülçüden jogap alyp bilmänsoň, iki elini hem ýüzüni aýna diräp, içerik seretmäge durdy. Soň ýene:
—Jemile! Jemile! —diýip gygyrdy.
Şol wagt sülçi Garaş Soltanow epeý-epeý basyp, Dawut aganyň ýanyna bardy-da, onuň ýagyrnysyna penje urdy. Onuň bu bolşuna Dawut aganyň zähresi ýaryldy. Sülçiniň ýüzüne naýynjar bakdy-da:
—Näme boldy, inim?—diýip zarynlady.
Sülçi Soltanow garrap, bir gysym bolan garryny çaga ýaly idenekledip ýola tarap alyp ugrady.
—Näme bolanyny saňa başga ýerde düşündirerin!
Dawut aga ondan sypjak bolup siltendi. Ýöne garrap, haldan giden göwre süňňi bekän, gujurly sülçiniň güýjüniň öňünde ejiz geldi. Güýç bilen ýol almajagyny bilensoň, Dawut aga ýene zarynlap sülçi Soltanowa ýalbardy.
—Dur entäk, inim, sen gaharlanma. Düşünişeli ikimiz. Sen gyzmalyk edýäň! Aýyp dälmi, ataň ýaly adamy şeýdip çaga kimin idenekledip ýörmek!
—Saňa aýyp dälmi, bir topar bendäniň juwan ogullaryny öldürip, soňundanam pukarasyrap ýörmek! Edýän işiň şol bolsa, atam ýal-a däl, atamyň hut özi bolsaňam, eýgilik görkezmen!
Dawut aganyň gözleri hanasyndan çykaýjak boldy:
—Näme? Sen ol ýigitleriň ölümini menden görjek bolýaňmy?—diýdi-de, gahardan titir-titir etdi. —Işleýşiňiz şu bolsa, näçe adamlar ýanyp gidýäkä siziň eliňizden!
Sülçi Soltanowda jenaýatkäriň Dawut agalygyna ynam juda güýçlendi. Özem oňa şeýle bir gahary gelýärdi welin, hut duran ýerinde ony bogup öldüräesi gelýärdi. Birdenem: «Ýok, sen gojany bogup öldürmeli däl. Saňa kösenip-kösenip, it ýaly bolup ölüp gideriň ýaly jeza bellemeli!» diýip, içinden pikir öwürýärdi.
—Sesiň çykmasyn, ýaşuly!—diýip, sülçi Soltanow Dawut aga azgyryldy. —Barmaly ýerimize baraly entäk. Seni mazalyja saýradaryn.
—Bolýa-da—diýip, Dawut aga birhili ysgynsyz jogap gaýtardy.—Geplemesiz bolsa, geplemerinem. Barybir, seniň bilen biziň jynymyz jyňkyryşmanjyk geçjek. Sen biziň birimizi alman goýjak däl.
Sülçi Soltanow uly ýola çykyp, gabat gelen ýeňil maşyna elini galdyrdy-da, özlerini etrabyň içeri işler bölümine taşlamagy haýyş etdi. Eltibem, Dawut agany içeri işler bölüminiň iki gatdan ybarat kaşaň jaýynyň ýerzeminine, demir gapyly, garaňky otaga dykdy.
Dawut aganyň «Dur düşünişeli» diýip ýalbarmasyna-da gulak asman, göni iş kabinetine bardy. Jemile Dawudowa üçin açylan jenaýat işi kitabyna Dawut aga bilen bolup geçen zatlary ýazdy.
Öňler hakyky jenaýatkäri ele salanda, sülçi Soltanowyň süňňi ýeňläp, ädimleri çaltlanardy. Çaga ýaly begenerdi. Ýüregi şatlykly gürsüldärdi. Üstünden uly aladanyň sowlanyny duýardy.
Näme üçindir, Dawut agany tutup getireni bilenem ol birjik-de begenenokdy. Gaýtam alada galdy. Eden işinde bir çiglik bar ýaly, hiç öz-özüne ynanyp bilenokdy. Gahary gelýärdi.
Elektrik çäýnegini toga sokup, çaý gaýnadyndy-da, birki käse çaý içdi. Birneme özüni dürsänsoň, aşak, Dawut aganyň ýanyna düşdi.
Dawut aga agaç skameýkanyň üstünde iki eli bilen maňlaýyny tutup, aýaklaryny sallap otyrdy. Ol gapynyň şakyrdysyna, sülçi Soltanowyň gelip girenine-de seretmedi.
Комментариев нет
Чтобы оставить комментарий, необходимо на сайте.