Ýeriň formasy hakynda Ahmet Bijandan...


Ýeriň formasy hakynda aýdyp geçenleriň biri hem Ahmet Bijandyr (dünýeden ötdi 1466 ý).
Orta asyrlarda ýaşap geçen Ahmet Bijan Efendiniň ''Älemiň Syrly Täsinlikleri'' atly eserinde şeýle setirler bar: Ýer ýüzüni beýan eýlärin. Ýer ýüzüniň togalak şekildedigini bilmek gerekdir. Şonuň
üçin onuň günbatary we gündogary dürli-dürlüdir. Ýeriň ähli künjegi birmeňzeş däldir, ýagny onuň bir ýeri magdana, bir ýeri ösümlige baýdyr. Ýer suwuň öňünde
galkan kibidir. Ýagny, suw siňse onuň köpügi galar. Ýeriň aglaba bölegini suw
örtmüş kibidir. Birnäçeler aýdar: Ýer düzdür (tekizdir, togalak däldir). Birnäçeler
bolsa, ýerler hereket eder, gökler bolsa şol bir halda durar diýip aýdarlar. Şeýle hem
olar Aý we Gün bir ýerde durar diýip aýdarlar.
Ýeriň birnäçe bölegi ýaşaýyşly we birnäçe bölegi harap bolan görnüşdedir.
Ilki ýaşaýyş bar bolan ýerleriň üstünde durup geçeliň. Onuň meýdany alty müň
dört ýüz ýigrimi mile deňdir. Eger bu maglumat kim tarapyndan äşgär edildi diýip sorasalar, siz onuň jogabyny şeýle diýersiňiz'' Isgender, Peridun, Süleýman we Erdeşir ýer ýüzüni we deňizleri birin-birin
ýazdylar''.
Bu maglumat şolardan äşgär boldy. Ýer ýüzi dört bölekdir. Onuň bir bölegine «ýeriň demirgazyk bölegi» diýerler. Ýagny ol ýerde ýaşaýyş bardyr. Ol Şama, Müsüre, Ruma, Ýewropa we Jezirä barýança
aralygy öz içine alar. Bir bölegi bolsa Mahor, ondan Horasana, ondan Çyna barýança
ýaşaýyşly bolan günbatar bölegidir. Bir bölegi Belawizenjden Hebeşe barýança
ondan Nubiýa, ondan günbatar Sudana barýança ýaşaýyşly bolan gündogar bölegidir.
Ýeriň bir böleginde bolsa ýaşaýyş ýokdur''
@khanture, şular dogrusynda pikir alyşaly!!!




@Jeksparro