Antuan Laurent Lavoisier - jezalandyrylan himik
Antuan Lavoisier ýaşlyk ýyllarynda köçeleri ýagtylandyrmagyň iň oňat usuly üçin Ylymlar akademiýasynyň bäsleşigine gatnaşdy. Gözleriň duýgurlygyny ýokarlandyrmak üçin otagyny gara mata bilen örtdi. Antuan akademiýa tabşyran işinde ýagtylyga bolan täze düşünjäni suratlandyrdy we altyn medal aldy. Mineralogiýa ugrundaky ylmy gözlegler üçin 25 ýaşynda akademiýanyň agzasy saýlandy. Köpugurly, maliýe amallary bilen üstünlikli meşgullandy, ýöne himiýany esasanam gowy görýärdi. Döwrebap himiýanyň düýbüni tutujy bolmak we köp zat etmek bilen, köp açyş etdi. fransuz rewolýusiýasynyň radikalizmi üçin däl bolsa.
Antuan Pari Parisde baý maşgalada dünýä indi, kakasy Pari Paris mejlisiniň prokurorydy, ejesini tanamaýardy. Kakasy oglunyň ukyplaryna ünsi çekip, ony asylly adamlaryň çagalarynyň okaýan Mazarin kollejiniň döwrüniň iň gowy okuw jaýyna ýerleşdirdi. Kolleji gutarandan soň, Antuan uniwersitetiň hukuk fakultetinde leksiýalary diňläp başlady we ygtyýarly hukuklaryň derejesini gorady. Emma hukuk ylymlary ony özüne çekmedi, matematika, himiýa, mineralogiýa bilen has gyzyklandy, ýöne bu gözlegler üçin köp pul gerekdi.
1768-nji ýylda, Fransuz akademiýasynyň agzasy saýlananda, Lavoisier salgyt ýygnamak üçin esasy pudaga - jemgyýete goşuldy. Kompaniýanyň agzalary ýygnan salgytlaryň 6-10 göterimini aldy. “Lavoisier” gymmat enjamlary satyn almak bilen synag geçirip bilerdi. Soňra Antuan ýoldaşynyň gyzy Mariýa Anne Polz bilen durmuş gurdy. Nika üstünlikli boldy. Ondan 14 ýaş kiçi aýaly söýgüli we işewür aýaldy. Laboratoriýa joururnallaryny saklady, adamsy üçin ylmy makalalary iňlis dilinden terjime etdi, çyzgylar çekdi.
Lavoisier begendi. Baý jaýy, pullary, owadan aýaly bardy we iň gowy görýän işine doly çümdi. Tebigaty boýunça gaty tertipli adam bolansoň, gününi sagat bilen boýady. Lavoisier 6-dan 9-a çenli iň täze enjamlar bilen enjamlaşdyrylan laboratoriýasynda okady, soň bolsa maliýe işine başlady. Agşam sagat 7-den 9-a çenli ýene laboratoriýada synag geçirdi. Hepdäniň bir güni diňe himiýa bilen meşgullandy.
1775-nji ýylda ministr Turgot “Lavoisier” -i Fransiýada poroşoklary gowulandyrmak üçin dolandyryjy edip belledi. Ilki bilen “Lavoisier” nitrat gözlemek üçin ekspedisiýalary gurady, soňra düzümini seljermek we hapalardan arassalamagyň usulyny tapmak bilen meşgullandy. Nitrat öndürmegiň arzan usuly boýunça iň gowy işleri üçin akademiýa baýrak hödürledi. Netijede, 1788-nji ýyla çenli Fransiýada poroşok öndürmek iki esse artdy. “Lavoisier” ýanmagyň açyşyna eýelik edýär. Munuň yssy we ýalpyldawuklyk bilen bilelikde okislenmegiň intensiw himiki prosessidigine göz ýetirdi. Combangyjy madda organiki maddalar bilen kisloroddyr. Usangynyň kislorod teoriýasy himiýa ylmyny özgertdi.
Lavoisier hemme ýerde bardy. Matalary hlor bilen akartmagyň usuly bar we Pari Parisiň golaýynda ýokary hilli we ýokary hasyl almak üçin agronomiki synaglary geçirmek üçin synag meýdançasyny döretdi. Fransiýanyň ykdysady ýagdaýyny öwrenip, “emoatlama” diýlip atlandyrylýan ýadygärligi taýýarlady, onda ýatagyň tebigy baýlyklaryny, şol sanda mineralogiki baýlyklary öz içine alýan ýatlamany taýýarlady. 1791-nji ýylda salgyt ýazgylaryny rasional saklamak mümkinçiliginiň esasynda emoatlamasyny Milli Mejlise hödürledi.
“Lavoisier” henizem Fransiýa, ylym üçin köp zat edip bilerdi. Emma 1789-1794-nji ýyllardaky Beýik Fransuz ynkylaby onuň işini we durmuşyny soňlady. 1794-nji ýylda deputat Bourdon şa häkimliginiň hyzmatkäri hasaplanýan we şonuň üçin halkyň duşmany hasaplanýan hakyna tutma kazyýetiniň öňki agzalarynyň derrew kazyýete çekilmegini isledi. Noýabr aýynyň ahyrynda Lavoisier tussag edildi. Watan derejesi ýa-da ylmy şöhrat kazylaryň kararyna täsir etmedi. Kazyýet mejlisiniň prezidenti respublikanyň alymlara mätäç däldigini aýtdy. Beýleki söwdagärleriň arasynda Lavoisier gilotine iberildi.
Antuan Pari Parisde baý maşgalada dünýä indi, kakasy Pari Paris mejlisiniň prokurorydy, ejesini tanamaýardy. Kakasy oglunyň ukyplaryna ünsi çekip, ony asylly adamlaryň çagalarynyň okaýan Mazarin kollejiniň döwrüniň iň gowy okuw jaýyna ýerleşdirdi. Kolleji gutarandan soň, Antuan uniwersitetiň hukuk fakultetinde leksiýalary diňläp başlady we ygtyýarly hukuklaryň derejesini gorady. Emma hukuk ylymlary ony özüne çekmedi, matematika, himiýa, mineralogiýa bilen has gyzyklandy, ýöne bu gözlegler üçin köp pul gerekdi.
1768-nji ýylda, Fransuz akademiýasynyň agzasy saýlananda, Lavoisier salgyt ýygnamak üçin esasy pudaga - jemgyýete goşuldy. Kompaniýanyň agzalary ýygnan salgytlaryň 6-10 göterimini aldy. “Lavoisier” gymmat enjamlary satyn almak bilen synag geçirip bilerdi. Soňra Antuan ýoldaşynyň gyzy Mariýa Anne Polz bilen durmuş gurdy. Nika üstünlikli boldy. Ondan 14 ýaş kiçi aýaly söýgüli we işewür aýaldy. Laboratoriýa joururnallaryny saklady, adamsy üçin ylmy makalalary iňlis dilinden terjime etdi, çyzgylar çekdi.
Lavoisier begendi. Baý jaýy, pullary, owadan aýaly bardy we iň gowy görýän işine doly çümdi. Tebigaty boýunça gaty tertipli adam bolansoň, gününi sagat bilen boýady. Lavoisier 6-dan 9-a çenli iň täze enjamlar bilen enjamlaşdyrylan laboratoriýasynda okady, soň bolsa maliýe işine başlady. Agşam sagat 7-den 9-a çenli ýene laboratoriýada synag geçirdi. Hepdäniň bir güni diňe himiýa bilen meşgullandy.
1775-nji ýylda ministr Turgot “Lavoisier” -i Fransiýada poroşoklary gowulandyrmak üçin dolandyryjy edip belledi. Ilki bilen “Lavoisier” nitrat gözlemek üçin ekspedisiýalary gurady, soňra düzümini seljermek we hapalardan arassalamagyň usulyny tapmak bilen meşgullandy. Nitrat öndürmegiň arzan usuly boýunça iň gowy işleri üçin akademiýa baýrak hödürledi. Netijede, 1788-nji ýyla çenli Fransiýada poroşok öndürmek iki esse artdy. “Lavoisier” ýanmagyň açyşyna eýelik edýär. Munuň yssy we ýalpyldawuklyk bilen bilelikde okislenmegiň intensiw himiki prosessidigine göz ýetirdi. Combangyjy madda organiki maddalar bilen kisloroddyr. Usangynyň kislorod teoriýasy himiýa ylmyny özgertdi.
Lavoisier hemme ýerde bardy. Matalary hlor bilen akartmagyň usuly bar we Pari Parisiň golaýynda ýokary hilli we ýokary hasyl almak üçin agronomiki synaglary geçirmek üçin synag meýdançasyny döretdi. Fransiýanyň ykdysady ýagdaýyny öwrenip, “emoatlama” diýlip atlandyrylýan ýadygärligi taýýarlady, onda ýatagyň tebigy baýlyklaryny, şol sanda mineralogiki baýlyklary öz içine alýan ýatlamany taýýarlady. 1791-nji ýylda salgyt ýazgylaryny rasional saklamak mümkinçiliginiň esasynda emoatlamasyny Milli Mejlise hödürledi.
“Lavoisier” henizem Fransiýa, ylym üçin köp zat edip bilerdi. Emma 1789-1794-nji ýyllardaky Beýik Fransuz ynkylaby onuň işini we durmuşyny soňlady. 1794-nji ýylda deputat Bourdon şa häkimliginiň hyzmatkäri hasaplanýan we şonuň üçin halkyň duşmany hasaplanýan hakyna tutma kazyýetiniň öňki agzalarynyň derrew kazyýete çekilmegini isledi. Noýabr aýynyň ahyrynda Lavoisier tussag edildi. Watan derejesi ýa-da ylmy şöhrat kazylaryň kararyna täsir etmedi. Kazyýet mejlisiniň prezidenti respublikanyň alymlara mätäç däldigini aýtdy. Beýleki söwdagärleriň arasynda Lavoisier gilotine iberildi.
2комментария
Чтобы оставить комментарий, необходимо на сайте.