Hekaýaçy ýagyşyñ ýagýandygyny aýdyp biler, ýöne onuñ nädip ýagýandygyny düşindirmek awtora degişli däldir. Mysal üçin, garyp adamyñ durmuşy hakynda ýazýan bolsa, onuñ garyplygynyñ düýbini derñemek, awtoryñ işi däldir. Dostoýewskiniñ gürrüñ berýän humarbazynyndan, psihoanaltik netijeleri çykarmak Freýdiñ işidi. Roskolnikowyñ jenaýaty näme üçin boýun alandygyny çözmegem Bergsonyñ paýyna düşüpdi...
*
Ýene biri gelip, şol bir eserden, olaryñ alan netijelerinden düýpgöter tapawutlanýan netijänem orta atyp biler. Edil tebigata nazaryýetleri ýaly: Galileý bilen Arhimediñ, Nýuton bilen Eýnşteýniñ tebigata nazary birmeñzeşdimi?!. Ýöne hemmesiniñ nazar salýany şol bir tebigatdy we şonluguna-da galýar...edil bir edebi eser ýaly..