Oraz kitap okamagy halaýan 10 ýaşly oglanjyk. Ol köplenç otagynda birnäçe sagatlap kitap okaýardy we hemişe taryh bilen meşgullanardy. Bir gezek Oraz kitap okaýarka, Mandelliň täsiriniň üstünden bardy. Mandella täsiri- bu köp adamlaryň wakalary ýa-da faktlary hakykata laýyk gelmeýän ýatlamalaryny paýlaşýan hadysadyr. Oraz Mandelliň täsiri bilen gyzyklandy, bu hakda has köp-giňişleýin okap başlady we Mandell täsiriniň köp mysallarynyň bardygyny, başdan geçirýän adamlara uly täsir edip biljekdigini öwrendi. Oraz, Mandelliň täsirini hiç bolmanda bir wagt başdan geçirip biljekdigi hakda pikirlenip başlady. Adamlaryň bolup geçmedik wakalary ýatlap biljekdigine ynanmady we munuň özi hem bolmagyny islemedi. Ýöne ol bu hakda näçe köp pikirlendigi saýy, şonça-da alada edip başlady. Ol ýadyny ýitirerin ýa-da hakykat däl zatlara ynanyp başlaryn öýdüp gorkup başlady. Bir gezek Oraz mekdebe baranda, bir tanyş ýüzli oglana duşdy. Ol ony derrew tanady, ýöne adyny ýadyna düşürip bilmedi. Ol oglandan adynyň kimdigini sorady we oglan adynyň Orazyň ýadyna düşen ady däldigini eşitdi. Oraz geň galdy. Gepleşýän adamynyň ýadyna düşen adamdygyny bilýärdi, ýöne adamyň ady başgaçady. Oraz näme etjegini bilenokdy. Mandella täsirini başdan geçirýändigine ynanasy gelmedi. Ol howsala düşüp başlady we muňa nähili çemeleşmelidigini bilenokdy. Öýüne ylgady we ejesine hemme zady aýtdy. Ejesi gaty geň galdy, ýöne oňa aladalanma diýdi. Ol Mandella täsiriniň köp ýaýran adaty bir hadysadygyny we hiç zady ýatdan çykarmandygyny aýtdy. Oraz ejesine ynanyp bilmedi. Ol hiç zady ýatdan çykarmaýandygyna ynanmak islemedi. Ol zatlary dogry ýada salýandygyna ynanmak isledi. Ýöne bu hakda näçe köp pikirlendigi saýy, şonça-da özüne şübhelenip başlady. Belki, hakykatdanam bir zady ýatdan çykarandyryn diýip pikir edip başlady.
Oraz özüni ýitiren we ýalňyz duýup başlady. Başdan geçirýänlerini hakynda kime aýdyp biljekdigini bilmeýärdi. Adamlaryň onuň aklyndan azaşandygyny pikir etmeklerinden, we däli hasaplanar öýdüp gorkýardy. Oraz adamlardan gaça durup başlady. Ol öýden çykmak, we beýleki adamlar bilen aragatnaşyk gurmak islemedi. Ol özüni ýapyp, we öz hakykatyna çümüp başlady. Oraz garasöýmez we keseki ýaly boldy. Öň halaýan zatlaryna bolan gyzyklanmasyny ýitirdi. Ol kitap okamagy bes etdi, dostlary bilen oýnamagy bes etdi, hatda mekdepde okamagyny-da bes etdi. Oraz depressiýa çümüp, özüni ýitiren we ýalňyz duýup başlady. Durmuşy bilen näme etjegini bilenokdy. Mandella effektine nähili çemeleşmelidigini bilenokdy. Bir gezek Oraz öz otagynda otyrka, bir ses eşitdi. Ses oňa hemme zadyň gowy boljakdygyny aýtdy. Ses oňa özüniň ýeke däldigini, kömek etjek adamlaryň bardygyny aýtdy. Oraz başyny galdyryp, öňünde bir aýalyň durandygyny gördi. Aýal ak eşiklidi, uzyn ak saçlydy. Aýal Oraza ýylgyryp: -"Gorkma, men saňa kömek ederin" diýdi. Aýal Orazy elinden tutup, başga otaga getirdi. Otag ap-akdy, içinde oturgyçdan we stoldan başga zat ýokdy. Stolda kompýuter bardy. Aýal kompýuterde oturyp, bir zatlar basyp başlady. Birnäçe sekuntdan soň ekranda tekst peýda boldy. Tekst Mandella täsiri baradady. Aýal Oraza Mandella täsiriniň köp adamyň wakalary ýa-da faktlary hakykata laýyk gelmeýän ýatlamalaryny paýlaşýan hadysadygyny düşündirdi.
Ol Oraza Mandellanyň täsiriniň hakykatyň üýtgemegi bilen baglanyşyklydygyny aýtdy. Aýal Oraza özüniň ýeke däldigini, oňa Mandell täsirini başdan geçirenleriň köpdügini, Mandella effektini çözmäge kömek etjek adamlaryň bardygyny aýtdy. Oraz muňa diýseň begendi. Ahyrynda özüne näme bolýandygyny, özüniň ýeke däldigini, özüne kömek etjek adamlaryň bardygyny bildi. Aýal Oraza Mandella täsirini ýeňip geçmäge, näme bolanyna düşünmäge, we oňa ýaşamagy dowam etmegine kömek etdi. Oraz indi Mandella täsirinden gorkmady. Oraz indi bagtly we sagdyn. Ýatlamalary bilen ýaşamagy öwrendi we indi hakykatdan gorkmaýar. Hakykatyň görýän zadymyz däl-de, duýýan zatlarymyzdygyna düşündi.

awtor: menembiri1