ERKEK ATLARY
a.—arapça‚ p.—parsça‚ t.—täjikçe‚ ser.—seredeň.
Belki siziň atlaryňyzam bardyr?
Aba — dialektlerde bu söz «ata»‚ «kaka» we «kakanyň
erkek dogany» ýaly manylary aňladýar.
Abdy (a.) — arapça abd—«gul». Abdylla ýaly goşma adyň
gysgalan görnüşi.
Abdykerim (a.) — keremliniň‚ sahawatlynyň‚ jomardyň
(allanyň) guly.
Abdylla (a.) — allanyň guly.
Abdyrahman a.) — mähirliniň (allanyň) guly.
Abdyrahym (a.) — rehimliniň (allanyň) guly.
Abdyresul (a.) — allanyň ilçisiniň (pygamberiň) guly.
Abdysetdar (a.) — geçirimliniň (allanyň) guly.
Abraý (p.) — atly-abraýly.
Abraýguly — abraýly gul‚ atly-abraýly ogul.
Abyl (a.) — ata. Gysgalan at.
Aga — uly erkek dogan. Bu at «kiçilere aga bolsun» diýen
manydadyr.
Agageldi — agasy gelende bolan ogul.
Agajan — agasynyň jany‚ ezizi.
Agahan — agalaryň hany.
Agöýli — ak (bagtly) öýüň eýesi.
Adyl (a.) — adyl‚ hemmä deň seredýän.
Azym (a.) — beýik‚ uly.
Aýguly — aýyň guly.
Aýdogdy — täze aý doganda bolan çaga.
Aýmyrat — aýly gijede doglup‚ maksat-myrada ýetiren
ogul.
Aýhan — aýlaryň hany.
Aýyt‚ Haýyt (arapça rýt) — baýram.
Akmuhammet — bagtly we öwgä mynasyp.
Allaberdi — allanyň beren çagasy.
Allaguly — allanyň guly.
Allanazar — allanyň nazary bilen doglan.
Almaz —1) Italmaz diýen adyň gysga görnüşi; 2) kesgir‚
ýiti akylly.
Alty —1) altynjy; 2) altybarmakly.
Aly (a.) — belent derejeli.
Arslan — arslan ýaly güýçli‚ batyr.
Artyk — bedeninde artykmaç ösüntgisi bolan.
Ata —1) ata bolsun; 2) atasynyň ady dakylan.
Ahmet (a.) — öwlen‚ öwgüsi ýeten.
Açyl — keselden gutul.
Aşyr (a.) —1) aşyr aýynda doglan; 2) onunjy‚ ýagny
muharram aýynyň 10-nji güni doglan.
Aýaz — aýazda doglan.
Baba —1) baba bolsun; babasynyň ady dakylan.
Bagşy — bagşy ýa-da bagşy ýaly abraýly bolsun.
Bagybek — uzak ýaşasyn‚ ölmesin.
Bazar —1) bazar güni doglan; 2) gelim-gidimli‚ şagalaňly.
Baýram — baýramçylykda doglan.
Baky (a.) — uzak ýaşasyn‚ ölmesin.
Begenç — maşgalany begendiren.
Bezirgen (p.) — bazarçy‚ täjir‚ söwdagär.
Beki — jany bek.
Bekpolat — polat ýaly bek.
Boran — boranda doglan.
Borjak — borjak ýaly berk‚ kynçylygy ýeňişi.
Böke — pälwan‚ güýçli.
Böri — böri ýaly çydamly‚ berk.
Buga — öküz‚ öküz ýaly güýçli.
Bugra — iki örküçli düýe‚ güýçli.
Bähram (p.) — mars planetasy‚ ýagny ýyldyz ýaly parlak.
Bäşim —bäşinji oglum.
Wagyt (a.) ýeke‚ ýalňyz (allanyň ady).
Weýis (a.) — güýçli‚ kuwwatly.
Wekil (a.) — köpçüligiň‚ iliň wekili‚ ynamly adam.
Weli (a.) — ýakyn kişi ýa-da akylly adam‚ serdar.
Wepa (a.) — wepaly.
Gadam (a.) — ädim‚ ýagny ädimi batly bolsun.
Gaýgysyz — şadyýan‚ gam çekmeýän.
Gaýrat (a.) — gujurly‚ gaýratly.
Gaýyp (a.) — gözden gaýyp bolan‚ ýogalan‚ mukaddes.
Galkan — goragçy‚ goraýjy.
Galpak — garagalpakly‚ saçly doglan.
Gammar (a.) — torgaý (Allanyň gulunyň ady).
Gaplaň — gaplaň ýaly güýçli‚ çalasyn.
Garly — gar ýaganda doglan.
Garry — garrylaryň ady dakylan.
Genje‚ Genji‚ Genjim — iň kiçi çaga‚ bäbek.
Gowşut —1) maksada ýetiren; 2) ene-atasyna sag-aman
gowşan.
Goç‚ Goçgar — batyr‚ güýçli‚ goç ogul.
Guwanç — ata-enesini begendiren‚ guwandyran.
Gurban (a.) — gurban aýynda doglan.
Gurt — gurt ýaly çydamly‚ jany berk.
Gutly — bagtly.
Güýç — güýçli‚ kuwwatly ýa-da ene-atasyna güýç getiren.
Gündogdy — gün doganda bolan.
Gylyç — gylyç ýaly ýiti‚ kesgir‚ uzak ümürli.
Dawut (ýewreýçe) — söýgüli‚ mähirli.
Daňatar‚ Daňgeldi — daňdan doglan.
Daşpolat — daş we polat ýaly berk‚ sagdyn‚ uzak ömürli.
Demir‚ Temir — demir ýaly jany berk‚ sagdyn‚ ömri
uzak.
Derýa‚ Deňiz — joşgunly‚ giň göwrümli.
Dilew‚ Dilegberdi — dilenip‚ ýalbarylyp alnan
Doly —1) aý dolanda doglan; 2) saçagy doly bolsun; 3)
kemis doglan çaga soňra doluşsyn.
Döwlet (a.) — döwletli.
Döwran (a.) — döwrüň‚ zamananyň ogly ýa-da döwran
sürsün.
Dönmez — ölmez‚ yzyna dönmez.
Durdy — uzak ýaşasyn‚ ölmesin‚ dursun.
Duşem‚ Duşy‚ Tuşy (p.) — duşenbe güni doglan.
Ýegşem (p.) — ýekşenbe güni doglan.
Ýowlýars — batyr‚ ýola gidenler aman gelsin; 2) ýolda
doglan çaga aman bolsun.
Ýolbars — ýolbars ýaly batyr‚ sagdan‚ güýçli.
Ýoldaş — kakasynyň ýa-da agasynyň ýoldaşy‚ hemrasy
bolsun.
Japar (a.) — behişt çeşmesi‚ derýa.
Jelal (a.) — beýik‚ mertebesi belent.
Jelil (a.) — beýik‚ mertebesi belent.
Jemşit (p.) — owadan‚ gymmatly (Eýranyň mifk şasynyň
ady).
Jepbar (p.) — gudratly‚ güýçli (allanyň ady).
Jomart (p.) — sahy‚ eli açyk.
Jora (p.) — ikinji ogul‚ hemra.
Juma (a.) — jemlenilýän gün‚ ýagny juma (anna) güni
doglan.
Jyga — başyň täji‚ jygasy.
Zahyr‚ Zaýyr (a.) — kömekçi ýa-da röwşen ýüzli.
Isa (ýewreýçe) — allanyň ýalkany.
Isgender — grekçe Aleksandr diýen adyň arapça görnüşi.
Manysy: «erkekleriň‚ mertleriň goragçysy‚ penakäri».
Işan (p.) — olar‚ ýagny ruhanylaryň adynyň 3-nji
ýöňkemede ulanylýan görnüşi.
Kadyr (a.) — her bir zady başarýan (allanyň ady).
Kaka — kakasynyň ýa-da atasynyň ady dakylan.
Kasym (a.) — deň bölünji‚ paýlaýjy.
Kaýum (a.) — gaýym‚ üýtgemeýän‚ baky (allanyň ady).
Kemal (a.) — kämillik‚ ýetişinlik.
Kerwen (p.) — oglumyz köp‚ ýagny hatar-kerwen bolsun.
Kerim (a.) — asylly‚ keremli‚ sahy.
Kömek — kömekçi‚ ýardamçy.
Kössek — kössekli‚ duşalan‚ ýagny ölmesin.
Kuwwat (a.) — güýçli‚ kuwwatly.
Kuly — (allanyň) guly.
Küren — ogul köp bolsun‚ küren oba bolsun.
Kyýas (a.) — nusga‚ ýadygärlik.
Mawy — mawy gözli.
Mansur (a.) — ýeňişi.
Mahmyt‚ Mahmut (a.) — öwlen‚ magtalan.
Mergen — ökde atyjy‚ mergen.
Merdan (p.) — mertleriň‚ batyrlaryň serkerdary.
Meret — meret aýynda doglan.
Molla — okumyş‚ bilimli.
Möwlam (a.) — ýaradan (allanyň ady).
Möjek — möjek ýaly çydamly‚ uzak ömürli.
Mukym (a.) — baky‚ ömürlik‚ oturymly.
Murtaza (a.) — saýlanan‚ seçilen.
Musa (gadymy müsür dilinde meşu) — çaga‚ bäbek
(«töwratda» Moiseý).
Mustapa (a.) — arassalanan‚ saýlanan.
Muhammet (a.) — öwgä mynasyp‚ öwürlýän.
Muhat — muhammet diýen adyň gysga görnüşi.
Muhtar (a.) — saýlantgy.
Myrat (a.) — islegli‚ garaşylýan; myrat-maksada ýetirýän.
Myhmangeldi —myhman gelende doglan.
Mälik (a.) — häkim‚ hökümdar.
Mämmet‚ Mät — muhammet diýen adyň gysga görnüşi.
Mäti (a.) — dogry ýol salgy beriji.
Nagym (a.) — bagtly‚ rahat ýaşaýan.
Nazar (a.) — garaýyş‚ ýagny allanyň nazary bilen doglan.
Naýza — naýza ýaly ötgür.
Narzy (a.) — wada edilen.
Naryman (p.) — mert‚ ruhy güçli.
Nasyr (a.) — kömekçi‚ ýeňişi.
Nedir (a.) — seýrek‚ duş gelýän.
Nezir (a.) — ministr.
Nepes (a.) — dem‚ howa‚ ýagny allanyň nepesi bilen
doglan.
Nesim (a.) — daň şemaly‚ ýagny ýakymly.
Nöker — dost‚ nöker.
Ojar — ojar ýaly çydamly‚ dözümli.
Omar (a.) — dirilik‚ ömürli.
On — onunjy.
Oraz —1) bagt; 2) oraza aýynda doglan.
Orak — kesgir‚ ötgür; uzak ömürli.
Orun — ölen ogluň ornuna gelen.
Osman (a.) — mert‚ gorkmazak.
Öwez (a.) — ölen çaganyň ornuna‚ öwezine gelen.
Öde —1) ynamy ödesi; 2) öwezine‚ ornuna gelen.
Ölmez — ölmesin‚ uzak ýaşasyn.
Öre —1) keselinden örlesin; 2) sütün‚ maşgalanyň diregi
(Daşhowuz); dördünji çaga (Daşhowuz).
Paýzy‚ Paýzylla (a.) — allanyň sahylygy.
Palta — ötgür‚ ýiti‚ uzak ömürli.
Peleň — güýçli‚ batyr.
Penji (p.) — bäşinji.
Perde (p.) — perdeli‚ tuwakly doglan.
Pirguly — piriň guly.
Polat — polat ýaly berk.
Pürli — şahaly‚ ýagny köpelsin.
Pygam (a.) — habar‚ derek‚ buşluk.
Pälwan (p.) — güýçli.
Rahman (a.) — mähirli (allanyň ady).
Rahym‚ Rehim‚ Reýim (a.) — rehimli‚ mähirli (allanyň
ady).
Rejep (a.) — rejep aýynda doglan.
Remezan (a.) — remezan aýynda doglan.
Resul (a.) — wekil‚ ilçi.
Reşit (a.) — akylly‚ dogry ýol bilen barýan.
Rozy — oraza aýynda doglan.
Röwşen (p.) — şöhleli‚ röwşen.
Rustem (p.) — daýaw‚ batyr.
Rähmet (a.) — minnetdar‚ bereket.
Sazak — sazak ýaly çydamly‚ dözümli.
Salam‚ Salamat (a.) — sag‚ sagdyn‚ dynç.
Salyh (a.) — gowy‚ güler ýüzli ýa-da dogry ýol görkezinji.
Sanjar‚ Hanjar — ötgür‚ ýiti‚ kesgir‚ ýeňişi.
Sapa (a.) — sapaly‚ ýürekdeş‚ arassa.
Sapar (a.) —1) sapar aýynda doglan; 2) atasy sapara
(syýahata) gidende doglan.
Sary — saryýagyz‚ arassa.
Satlyk — satylan‚ ýagny uzak ýaşasyn.
Sahy — jomart‚ eli açyk.
Seýit (a.) — jenap‚ hormatly.
Selim (a.) — sagdyn‚ sagat.
Semet‚ samat (a.) — baky‚ ömürlik.
Serdar (p.) — ýolbaşçy‚ başlyk.
Setdar (a.) — geçirimli (allanyň ady).
Soltan (a.) — häkim‚ patyşa.
Sopy (a.0 — arassa‚ päk; sopy.
Söýeg — daýanç‚ söýget.
Söýün (a. Husain) — oňatja‚ gowuja.
Söhbet (a.) — söhbetdeş‚ hemra.
Suhan (a.) — şöhratly‚ belent (allanyň ady).
Süleýman (ýewreýçe) — rahat‚ goralan.
Sylapberdi — (Alla) sylap berdi.
Satdyh (a.) — dogruçyl.
Sähet (a.) — sähetli‚ bagtly günde doglan.
Tagaý‚ Tagy — daýy. (?)
Tagan — jany berk‚ ýaşy uzak bolsun.
Taýly — ikinji ogul.
Taýmaz — ölmez‚ uzak ýaşar.
Tarlaň‚ Tarlan — tarlan ýaly batyr‚ dogumly.
Tahyr‚ Taýyr (a.) — päk‚ arassa‚ köstsüz.
Taş‚ Daş — daş ýaly berk‚ çydamly‚ ömürli.
Tirkeş — yzly-yzly tirkeşsin‚ ogul köp bolsun.
Togtamyş‚ Togtar — dursun‚ gitmesin‚ ölmesin.
Toýly — toý güni doglan ýa-da toýy köp bolsun.
Töre —1) ýolbaşçy‚ öňbaşçy; 2) üçünji‚ käýerde dördünji
çaga.
Ugurly — gowy ugra gidýän‚ akylly.
Ulug‚ Ulugberdi — uly (ýagny alla) berdi.
Habyp (a.) — söýgüli‚ dost.
Hajy (a.) — hajy kabul bolan.
Haýdar (a.) — ýolbars‚ güýçli.
Hakberdi — hak (alla) berdi.
Halym (a.) — mylaýym‚ güler ýüzli‚ jomart‚ sahy.
Han — abraýly‚ atly‚ ile baş bolsun.
Hapyz (a.) — goragçy‚ saklaýjy.
Hasan (a.) — gowy‚ oňat.
Hatam (a.) — çözüji‚ ýiti.
Haşym (a.) — hormatly.
Hezret (a.) — jenap‚ hormatly.
Hekim (a.) — bilgiç‚ akylly‚ tebip.
Hemdem (p.) — ýürekdeş.
Hemze‚ Hamza (a.) — ýiti‚ ötgür.
Hemra (p.) — ýoldaş‚ hemra.
Hoja (a.) — jenap‚ halypa.
Hommat — muhammet diýen adyň gysga görnüşi.
Hümmet (a.) — hümmetli‚ güýçli‚ baý.
Hüseýin‚ Söýün (a.) — oňatja‚ gowuja.
Hydyr (a.) — ebedi diri ( pygamberiň ady ).
Çaly — çöl akasiýasy (акациясы) ; çaly ýaly çydamly‚
berk.
Çary (a.) — dördünji.
Çerkez — çerkez ýaly çydamly‚ berk.
Çopan‚ Çoluk — maldar bolsun.
Çoýan (Çoýun) — çoýun ýaly berk‚ çydamly.
Çöli — çölde doglan.
Çäşem (p.) — çarşenbe güni doglan.
Şaýmerdan (p. Çah –e merdan) — mertleriň şasy.
Şatlyk — çadyýanlyk (täze at).
Şemsi (a.) — güneşli‚ ýagny nurly. (Şemsiýe — gyz ady).
Şerap (a. Şaraf) — abraýly‚ şöhratly (Şerapat gyz ady).
Şerip (a.) — mukaddes‚ abraýly‚ meşhur‚ asylly.
Şir (p.) — ýolbars‚ şir‚ ýagny batyr.
Şöhrat — şöhratly (täze at).
Şyh (a.) — goja‚ dini ýolbaşçy.
Ybraýym (ýewreýçe Abraham) — halklaryň atasy.
Yzbasar — atasynyň yzyny‚ ornuny tutsun.
Ylýas (ýewreýçe) — allanyň kuwwaty.
Ymam (a.) — namazda öňde durýan‚ ýolbaşçy.
Ysmaýyl (ýewreýçe) — alla eşidýär.
Eýe‚ Ege‚ Egem‚ Eýäm — allanyň ady ( eýäm‚ ýagny
allam berdi).
Eziz (a.) — gadyrly‚ söýgüli‚ eziz.
Eýýup (ýewreýçe) — hormatly.
Ekber (a.) — iň uly‚ iň belent.
Emin (a.) — ynamdar‚ wekil.
Emir (a.) — öňbaşçy‚ ýolbaşçy‚ hökümdar.
Erkin — erkin ösýän.
Esen — hasan‚ ýagny oňat.
Eset‚ Esat (a.) — ýolbars; güýçli.
Ýusup (ýewreýçe) — köpelsin.
Ýagmyr‚ Ýagdy — ýagyş ýagyp durka doglan.
Ýagty — ýagtylyk‚ nurly.
Ýazberdi — 1) Nyýazberdi; 2) ýazda doglan.
Ýaýlan‚ Ýaýlym‚ Ýaýyl — ýaýylsyn‚ köpelsin.
Ýakup (ýewreýçe) — atasynyň yzyny‚ ornuny tutsun.
Ýalkapberdi‚ Ýalkap — allanyň ýalkap bereni.
Ýalkym — ýalkymly‚ şöhleli (täze at).
Ýaradan — döreden (allanyň ady).
Ýaran — ýoldaş‚ hemra.
Ýaraş — ýaraşykly‚ gelşikli.