Halyl haýaljakdan ýöräp äpet adamyň garşysynda oturdy we äpede seretdi. Ol adam adaty adamdan 5 esse ýaly daýawdy. Ol adam gök-gara kastýumda-dy we gerdenine düşüp duran gara saçlary bardy. Gyzyň hakykydygyna ynanyp, Halyl azajygam bolsa köşeşdi.

—Gyz üçin we maňa tölän stipendiýaňyz üçin size sag bolsun aýdasym gelýär, —Halyl Parsça gürledi. —Menden size näme hyzmat?

Pars dili Halyly sypaýy bolmagy mežbur edýärdi, näme diýseňem pars dili iňlis dili ýaly sowuk dil däldi. Iňlis dili iň soňunda robotlaryň diline öwrüljegini Halyl çaklaýardy.

—Gyz bilen stipendiýa biziň edip biljek kömegmiziň iň bolgusyzjasy, —Ägirt ýylgyryp gürledi. —Biz saňa entek hiç wagt görmedik zatlaryňyzy görkezeris Halyl. Biziň şereketimiz bir taslamaň üstinde işleýär, şol taslama baş tutanlyk eder ýaly bize sen gerek Halyl.

—Ol nähili taslama? —Halyl sorady we öz gyzyklanmasyny gizläp bilmedi.

—Tasmalaň ady "Emeli arwah", sen düşünýäňmi Halyl?

Halyl başyny ýaýkady, bu alamat ýok diýmegi aňladýardy.

—Sen Jyn Arwahlaryň bardygyna ynanýaňmy Halyl? —Ägirt sorady.

—Meň önüp ösen ýerim jyn arwahlara ynanmaga mežbur edýär, —Halyl jogap berdi. —Ýöne dogrymy aýtsam Jyn Arwahlar barada hiç wagt pikir etmändim.

—Olar hakykatdanam bar, —ägirt dowam etdi. —Diňe bar bolman, olary emeli usul bilen ýasasaň hem bolýan eken, edil biziň adamlary ýasaýşymyz ýaly.

Ömründe eşidip görmedik habaryny eşidip gören islendik adam ýaly, Halyl doňup galdy: Arwah Jynlar bar, ýöne barlygy diňe ýarym muşşakgat, olary emeli usul bilen ýasasaň hem bolýan eken. Ýöne olary emeli usul bilen ýasamagyň näme hajaty bar diýsene?

—Sizde eýýäm emeli arwah barmy? —Halyl gyzyklanma bilen sorady.

Nähili bolanda-da Halyl ilki bilen gowy alymdy, şol sebäpden ony birinji nobatda ylym gyzyklandyrýardy.

—Bar, biziň labaratorýalarymyzda hemme zat bar. Siz ýaňja şu ýerik gelýän wagtyňyz biziň döreden emeli arwahlarymyzyň biri bilen tanyşdyňyz. —Ägirt dodagyndan ýylgyrşy düşürmän jogap berdi.

Halyl bolsa köne endigine görä öňünde duran adamyň hakykymy ýa-da emelidigini anyklajak bolýardy. Adamy emeli usul bilen nähili kämil ýasasalaram, oň hereketlerinde käbir ýalňyşlyklar aram aram peýda bolýardy. Şu wagyda çenli bu ägirdiň hereketlerinde hiç hili ýalňyşlyk ýokdy, ýöne tebigatda beýle uly adamlar öz özinden döränokdy.

—Beçewazlyk pikirleri siziň beýniňizde döremedimi? —Ägirt geň galma bilen Halyldan sorady. —Biziň ýasan emeli arwahlarymyzyň biri, adamlaryň kellesinde beçewazlyk pikirleri döredýär. Adamlaryň çuňňur ýatlamalaryna girip, bolan zatlaryň barsyny beçewazlygyň bähbidine ulanjak bolýar. Siz biziň arwahymyza nähili baha berersiňiz?

—Bilýäňizmi azajyk çygyrak, arwahyň döredýän pikirleri bir tüýsli daşyndan gelen pikirlerdigini bildirip dur. —Halyl nämäň nämedigine entek doly düşünmän, bar zatdan habarly ýaly jogap berdi. Ol emeli aňyň üstinde işläni üçin adam beýnisi bilen hem gowja tanyşdy.

—Şol sebäpden bize siz ýaly hünärmen gerek boldy Halyl. Eger siz razy bolsaňyz, men size "Emeli arwah" taslamaň baş hünärmeni wezipesini teklip etjek. Biz siziň adyňyzy çalşarys, eger gerek bolsa sypatyňyzy hem çalşarys, ýewropaň iň gowy şäherleriniň birinden jaý bereris. Sizi Eýranyň gizlin gulluklary ahyrýete çenli gözleselerem tapyp bilmezler. Siziň taýyňyz eýýäm bar, ony siz bilýäňiz. Ýeri näme diýersiňiz Halyl?

—Men razy, ýöne mende bir iki sany sorag bar, —Halyl dowam etdi. Ol adamy eýýäm ylmy dünýä öz içine ýuwdypdy.

—Men sizi dykkat bilen diňleýän, özem boldygyndan size açyk jogap berjek bolaryn, eger açyklyk meň şereketime zyýan ýetirmese? Men siz bilen entek degişli resminamalara gol çekişmedik, şol sebäpden size bar syry açyp biljek däl.

Halyl azajyk oýa batyp öz soragyny berdi:

—Näme üçin arwahlary emeli usul bilen ýasamaly boldy? Emeli arwahlary siz näme maksatlara peýdalanjak bolýaňyz?

—Bu soraga sizden garaşsa bolýardy, —Ägirt jogap bermäge başlady. —Düşünýäňizmi Halyl, 3-nji jahan urşundan soň hakyky arwahlaryň barsy bir ýerlerik ýitrim boldylar, biz olaryň nirä ýitrim bolanyny bilemzok. Siz 3-nji jahan urşundan soň dogulan nesil bolanyňyz üçin, arwahsyz dünýäň nähili üýtgändiginden habarsyz bolsaňyz gerek? Arwahlaryň dünýäsi bilen adamlaryň dünýäsi, diňe pikirleriň üsti bilen kesişip bilýär. Jyn arwahlar entek bar wagty, adamlaryň kellesinde döreýän pikirleriň aglawa bölegi adamlaryň özlerine degişli däldi. Pikirleriň köpüsi daşyndan gelen pikirdi. Indem welin arwahlar tutuş taýpasy bilen bir ýerlerik ýitrim boldylar we adamzat öz özi bilen iki-çäk galdy. Ýöne bolsada biziň şereketimiz beýle zatlara ýol berip biljek däldi. Näme diýseň hem adamlar bilen arwahlaryň arasynda köne döwürden gelýän dawwa bardy, şol dawwa sebäpli arwahlar adamlaryň kellesine diňe ýaramaz pikirleri guýýardylar. Adamlary azdyrmaga synanşýardylar. Biziňi şereketimiziň iň esasy maksady ýitip giden arwahlaryň barsyny emeli usulda ýasamak.

—Birje minut duruň, —Halyl birden janlandy. —Eger arwahlar adamlarda diňe ýaramaz pikirleri döredýän bolsa, olary emeli usul bilen ýasajak bolmak nämä gerek?

Halyl öz aň derejesi bilen, esasanam harby ugurlar bilen işlemeli boljagyny bilýärdi, ýöne beýle derejede tutuş adamzada zyýan ýetirmeli bolar öýdenokdy.

—Siz düşünýäňizmi Halyl, arwahlar ýitrim bolanyndan soň adamzat ösmesini bes etdi. 3-nji jahar urşyndan soň adamzat şol bir duran ýerinde peşäp duran ýaly? Gynansakda ösüş üçin ýaramaz zatlar hem gerek eken. Eger biz arwahlaryň barsyny emeli usul bilen döretmesek, adamzadyň gelejegi örän garaňky. Biziň edýän işimiz gowymy ýa-da erbet bu eýýäm aýratyn gürrüň. Dogry, biz şu wagt diňe zyýan ýetirýän Jyn arwahlary emeli usul bilen döretjek bolýas, ýöne gelejekde biz peýda getirýän arwahlaryň üstinde hem işlemeli bolarys. Mysal üçin aýdaly, käbir ýurtlara biz öz emeli arwahlarymyzy satyp bilerdik. Aýdaly seň watanyňa biz arwahlary satyp bilerdik. Halkyň pikirlerinde watançylyk duýgylary döredýän arwahlary? Siz bilýäňizä indi telewizor bilen köpçülikleýin habar beriş serişdeleri adamlara öňkiler ýaly täsir edenok.

Halyl hiç zat jogap bermän diňe oýlanýardy, ol garşysynda otyran ägirde "ýok" diýip jogap berseň, bu ýerden aman sypyp boljagy barada şübhelenýärdi. Halylyň kellesinde edil oň özi bilen des deň, ýene biri oýlanýardy, has dogrysy ol Halylyň düşen ýagdaýyny aklajak bolýardy:

—Sen bolýa diýde jogap ber, bu adamyň sypatyny göreňokmy, bu adaty adam däl, —Halylyň kellesinde dörän ses şeýle diýdi. —Öz watanyň barada alada etme, şu ýaşyňa çenli saňa watanyň näme ýagşylyk etdi? Hiç zat etmedi, onsoňam sen bilýäňä, akylly adam üçin tutuş zemin watan. Adamlaryň barsy dogan, şu ýurtdaky adamlar bilen seň ýurdyňda ýaşaýan adamlaryň arasynda näme tapawyt bar?

—Meň kellämde ýaňlanýan pikirler şol siziň emeli arwah diýýän taslamaňyzmy? —Halyl Ägirtden sorady.

Ol bolsa ýylgyryp jogap berdi:

—Elbetde oň edil özi, ýöne öziňiz görüp dursyňyz, biziň emeli arwahymyzyň işi örän aýan bolup dur, biziň arwahymyz adamlaryň öz pikirlerine gizlenip bilenoklar. Emeli arwahlary kämil derejä ýetirersiňiz diýip biz size uly umytlary baglaýarys Halyl.

—Arwahlaryň jemi näçe görnüşi bar, —Halyl sorady we öňünde otyran Ägirde nädip ýüzlenjegini bilmedi. Ol adam öziniň çyn adyny aýtmandy, ol diňe men şu şereketiň baş direktory diýipdi.

—Jemi 72 görnüşi bar, her bir arwah belli bir ugur boýunça pikir döredýär.

—Pikir döredýän enjamy nirede ýerleşdirýäňiz? —Halyl howlukmaç sorady.

—Şäherleriň içinde, binalaryň üstinde, sputniklarda we başga ýerlerde, size mälim bolşy ýaly enjama adam näçe golaý bolsa, şonçada gowy.

—Arwahlaryň sany näme üçin 72? —Halyl ýene öz soragyny dowam etdi.