Birki gün bäri Gurbannazaryň şu setiri kellämde aýlanyp dur: “Kimse haýryň zary, kim şeriň zary…” Haýryň zary nähili adamka? Şeriň zaram barmyka? O nähili adamka? Gurbannazar diri bolsady, sorardym. Indi özüm jogap gözleýän. Täsin sesi bilen, janyndan syzdyryp: “Ýagşylygy bolsa az etdim juda”diýýäni şu wagtam göz öňümde. Adatça ýagşylyk etmek diýilende horlanana maddy, ruhy kömek etmek diýip düşünilýä. Göwnüme ýagşylyk bu çäklendirmeden has giň, has çuň ýaly. Jübüňde, aňryňda bir zadyň bar bolsa horlanana eçileniňi berersiň, dagy bolmanda adama ýamanlyk etmezlige çalşarsyň — bolanymy? Her kimiň öz güzeran aladasy ýetikkä, beýle soraglar ýöntemem görünýä. Ýöne ýagşylyk etmezlik, ýamanlygyň edilmegine mümkinçilik döretmekdirem diýilýä. Haýyr dyman wagty, şer ýaýnaýa. Dostoýewskiý ýagşylyk etmegiň, bol zadyň ujundan bir azajyk uzatmak däl, ýoguňy bar edip bermekdigi barada aýdýa. Islendik kyn işiň bahasynyňam gymmat bolşy ýaly, kyn düşýän ýagşylygyňam sogaby uly bolarly. Aslynda sogap üçin ýa-da başga bir bähbit arap ýagşylyk etmek ýagşylyga-da az meňzeýä. Din alymlary “Diňe Allaň ryzasy üçin ýagşylyk edilmelidir” diýýäler. Ýöne biri ýagşylyk edýän diýip, özüni zordanrak oňarýan birini “äkit-getir” işinde ulanýa. Aýlygam berýä. Ýöne ol adam ýagşylyk edýäne bagly, onuň hemişelik “hyzmatkärine” öwrülýä. Bulam ýagşylykmy? Megerem, hakyky ýagşylyk birine çykaryp pul bermek däl-de, ol puly onuň özüniň gazanmagyny öwretmekdir. Birine bir zady öwretmek, ony bir gezegem bolsa ugrukdyrmak müň gezek nagt ýagşylykdan has gymmatmyka diýýän. Ol seň eden ýagşylygyňy bilsin, bilmesin, ýöne sen ony gaýdyp dilenip ýörmekden halas etseň, özüne gazanmany öwretseň iň haýyrly iş şol. Maddy ýagşylygyň gürrüňini edene meňzedim. Aslynda ruhy ýagşylygam edil şonuň ýaly bolsa gerek. Bir adamyň ruhy dünýäsini giňeldip, çuňaldyp bilseň, oňa ýetesem ýagşylyk bolarmy? Ýöne ruhy çuňluga onuň özi ýeter ýaly edip bilseň bu has gymmatly. Ýene bir zat aýdasym gelýä, öterägem geçýän bolmagym mümkin, adam haýryň zary bolmasa, şeriň şärigidir.