Durna bolsa gökdedi... (Ogulsenem Taňňyýewa)3
Sazak ellerini daldalatdy. Ýene ýalana ýüz urdy:
—Yzyma bir topar adam tirkäp barsam, aňyrda-da... olaňňam gaharlary geler... „Hossarlaryny tirkäp ýör-ä“ diýerler, kaka!
Bu gezek ok nyşana dogry degdi. Sähet aga uludan dem alyp, baş atdy.
—Hawwa...—diýip, sesini süýkdürdi.—Onyňam dogry. „Höküwmetiň buýran işini etmejek bolup, yzyna hossarlaryny tirkäp gelipdir“ diýseler, abraý-a däl...
Mesele çözüldi. Sähet aga ogluna diýen pulunam tapyp berdi. Ine, şeýdip Szak paýtagtly boldy. Orakgulynyň kömegi bilen „azat“ diplom hem aldy. Taksiniň sürüjisi hem boldy. Kakasyna bolsa „akademiýa ýerleşip bilmäni üçin“ ýene-de ýalan tapdy. „Barmaly wagtdan gijä galypdyryn. Bir ýyllykça takside işlejek. Soňy bilen görübiýrin“ diýdi.
Paýtagty düýşünde-de görmedik ata bu gezegem ynandy.
Kän wagt geçmänkä, Sazak gelinlem boldy. Jaý hem aldy. Indi ähli aladalar gerdenden düşüpdi. Diňe hezil edip ýaşap ýörmek galypdy. Ýöne paýtagtda-da hezillikler mydamalyk däl eken. Sazak muňa soň-soňlar düşündi. Käteler obasynyň şüweleňli toýlary, deň-duşlary ýadyna düşüp, ýüregi gysýardy. Şäherde ony toýa çagyrýanam ýokdy, öýe çagyrýanam. Setanda-seýranda çagyrylaýanda-da, ol şäher şagalaňyndan göwnüniň küýseýän zadyny tapyp bilenokdy. Toýdakylaryň aglabasy ýedi ýatlardy. Bigäneler bilen oturyşyp, obadaky ýegre dostlaryňdan alýan lezzetiňi alyp bolýarmy näme! Nätanyş ýylgyryşlar, nätanyş gülküler, nätanyş hormatlar... onuň kejebesini darykdyrýardy.
Käteler bu zatlardan üstün çykmak üçin ol kino-teatra giderdi. Soňabaka kino-teatryňam gyzygy gaçdy. Görüp otursa, durmuşyň arabasy diňe kino-teatr bilen tigirlenmeýän eken.
...Durmuş bir gün Sazagyň öňünde-de özüniň ýowuz sahnasyny açdy.
Ilkinji perzent dünýä indi. Şundan soň gelniň hykgy-çokgusy köpeldi. Gyşyň aýazly gijeleriniň birinde bolsa, gelin böwrüni tutup ýykyldy.
Sazak hars urdy. „Tiz kömegi“ çagyrdy. Gelen doktorlar aýylganç habar aýtdylar:
—Operasiýa etmeli bor. Özüňem ýany bilen git. Birden gan gerek bolsa... kömegiň gerek bolmagy mümkin...
Şol demde Sazagyň beýnisi doňdy. Ol ýüregini eline alyp zöweldi.
—A çaga? Öýde kiçijik çaga bar ahyry!—diýip, howsalaly gepledi.—Heniz süýtden hem aýrylarly däl!
—Hossarlaryňyz ýokmy?—diýip, orta ýaşlaryndaky äýnekli doktor Sazagy howlukdyrdy.—Wagty saklasaňyz, özüňize giç bolar. Kimdir birini tapyň-da, çagany goýuň. Soň özüňiz seredersiňiz... Aýazly gije ony ýanyň bilen äkidip bolmaz-a!
Sazak uludan dem alyp, hyrçyny dişledi:
—Wah, hossar köp-le... Ýöne olar uzakda-da... Juda uzakda...
—„Duzak ýerde, durna gökde“ diýsene—diýip, äýnekli doktor goş-golamyny ýygnap durşuna ýany bilen gelen ýaş ýigide ýüzlendi.—Nosilkany getiriň!—Ýigit çykansoň, ol ýene Sazaga tabşyryk berdi.—Ýogsa-da, goňşy-golamdan haýyş et, jigi! Bizi güýmedigiň—gelniňe zyýan etdigiň. Bol, gelniňi maşyna salýançak, birini tapjak bol!
Sazak kellesine taýak degen dek bolup, atylyp daşaryk çyksa-da, meňzeş gapyly, nätanyş adamly kwartiralaryň haýsysynyň işigini itjegini bilmedi. Bu ýerde goňşy-goňşyny tananok. Goňşy-goňşynyň gapysyndan baranok. Diňe daşarda käbirleri bilen ýylgyryşyp baş atyşýarlar.
Güýmenmäge wagt ýokdy. Sazak ilki bilen gabat garşysyndaky gapyny itdi. Ýapyk. „Wah, içigar galan, bi şäher diýen zatda iten wagtyň açylyp duran gapynam tapaýmarsyň“ diýip, içinden gargyndy-da, işige ýumrugyny taýly gezek urdy.
Gapy ahyr açyldy. Bezemen geýnen goňşy zenanyň ýarpy göwresi göründi. Içerden adamlaryň gohy, saz eşidilýärdi.
—Knopka bar ahyry!—diýip, goňşy zenan ýüzüne gahar çaýdy.—Knopkany basaýsaňyz bolmyýamy, gapyny ýumruklap dursuňyz. Öňem-ä bi artyplary düzüw agaçdan ýasanoklar. Bir aý ýaşap-ýaşamankaň, çaýşaryp barýa...
—Bagyşlaň, goňşy—diýip, Sazak gussa çekmeden ýaňa aglaýjak bolup gepledi.—Gelnim ýaranok. „Tiz kömek“ çagyrdym. Men onuň bilen bile gitmeli boljak. Kiçijik çaga bar. Şony ýeke gijelik alyp galyp bilmezmisiňiz?!
Goňşy zenan gaşlaryny birikdirdi.
—Ýog-eý!—diýip, çirkin sesi bilen Sazagyň ýüregini ýardy.—Çagadan ýaňa terpet ne mogu. Öz çagalaryma-da gaýynlarym seredýä.
Sazak oňa ýalbarmak isledi. Hatda dyza çökmäge-de taýýardy. Ýöne onýança goňşy zenan gapynyň aňyrsyna sumat boldy-da, işigi berk ýapdy.
Şundan soň ikinji gapy kakyldy. Munda-da bary puç boldy. Gapyny on üç-on dört ýaşlaryndaky ýetginjek açdy.
—Kakam komandirowkada. Ejem mamamlara gitdi. Men bolsa, çaga seretmegi başaramok!—diýip, ol Sazagyň keýpini bozdy.
Üçünji gapyda Sazak has aýylganç zadyň üstünden bardy.
—Gel, oglum, öýe gir!—diýip, gapyny açan garry daýza mylaýym gepläp, ony içerik çagyrdy. Sazak içerik girip, koridorjykda duran ýerinden ýagdaýy düşündirenden soň bolsa, garry daýza ýarysy aýnadan edilen gapynyň üstaşyry içki jaýa nazar aýlap gepledi.—hana, seret, balam, kakalary şeýle bolaýdy. Habar aýtmak üçin oglumy oba iberdim. Häzir muny bir özüm saklap oturyn...
Görkezilen otagda üstüne gülli mata ýapylan, süýnüp ýatan göwrä nazar salanda, Sazagyň ýüregi jigläp gitdi. Ol hopugyp, yzyna atyldy. Nädip öz kwartirasynyň gapysyna baranynam duýman galdy. Içerden çyrlaýan bäbegiň sesi gelýärdi. Daşardan bolsa düýdüldäp, „Tiz kömek“ çagyrýardy. Sazak dördünji gapa ylgajagynam bilmedi, daşaryk atyljagynam... Perzendiniň eýjejik sesem ýüregini dilip barýardy. Göz öňünde bolsa birsyhly ogly üçin täze jaý salar ýaly ýer tekizläp ýören kakasy kelemenleýärdi...
Duzak ýerde, durna bolsa gökdedi...
—Yzyma bir topar adam tirkäp barsam, aňyrda-da... olaňňam gaharlary geler... „Hossarlaryny tirkäp ýör-ä“ diýerler, kaka!
Bu gezek ok nyşana dogry degdi. Sähet aga uludan dem alyp, baş atdy.
—Hawwa...—diýip, sesini süýkdürdi.—Onyňam dogry. „Höküwmetiň buýran işini etmejek bolup, yzyna hossarlaryny tirkäp gelipdir“ diýseler, abraý-a däl...
Mesele çözüldi. Sähet aga ogluna diýen pulunam tapyp berdi. Ine, şeýdip Szak paýtagtly boldy. Orakgulynyň kömegi bilen „azat“ diplom hem aldy. Taksiniň sürüjisi hem boldy. Kakasyna bolsa „akademiýa ýerleşip bilmäni üçin“ ýene-de ýalan tapdy. „Barmaly wagtdan gijä galypdyryn. Bir ýyllykça takside işlejek. Soňy bilen görübiýrin“ diýdi.
Paýtagty düýşünde-de görmedik ata bu gezegem ynandy.
Kän wagt geçmänkä, Sazak gelinlem boldy. Jaý hem aldy. Indi ähli aladalar gerdenden düşüpdi. Diňe hezil edip ýaşap ýörmek galypdy. Ýöne paýtagtda-da hezillikler mydamalyk däl eken. Sazak muňa soň-soňlar düşündi. Käteler obasynyň şüweleňli toýlary, deň-duşlary ýadyna düşüp, ýüregi gysýardy. Şäherde ony toýa çagyrýanam ýokdy, öýe çagyrýanam. Setanda-seýranda çagyrylaýanda-da, ol şäher şagalaňyndan göwnüniň küýseýän zadyny tapyp bilenokdy. Toýdakylaryň aglabasy ýedi ýatlardy. Bigäneler bilen oturyşyp, obadaky ýegre dostlaryňdan alýan lezzetiňi alyp bolýarmy näme! Nätanyş ýylgyryşlar, nätanyş gülküler, nätanyş hormatlar... onuň kejebesini darykdyrýardy.
Käteler bu zatlardan üstün çykmak üçin ol kino-teatra giderdi. Soňabaka kino-teatryňam gyzygy gaçdy. Görüp otursa, durmuşyň arabasy diňe kino-teatr bilen tigirlenmeýän eken.
...Durmuş bir gün Sazagyň öňünde-de özüniň ýowuz sahnasyny açdy.
Ilkinji perzent dünýä indi. Şundan soň gelniň hykgy-çokgusy köpeldi. Gyşyň aýazly gijeleriniň birinde bolsa, gelin böwrüni tutup ýykyldy.
Sazak hars urdy. „Tiz kömegi“ çagyrdy. Gelen doktorlar aýylganç habar aýtdylar:
—Operasiýa etmeli bor. Özüňem ýany bilen git. Birden gan gerek bolsa... kömegiň gerek bolmagy mümkin...
Şol demde Sazagyň beýnisi doňdy. Ol ýüregini eline alyp zöweldi.
—A çaga? Öýde kiçijik çaga bar ahyry!—diýip, howsalaly gepledi.—Heniz süýtden hem aýrylarly däl!
—Hossarlaryňyz ýokmy?—diýip, orta ýaşlaryndaky äýnekli doktor Sazagy howlukdyrdy.—Wagty saklasaňyz, özüňize giç bolar. Kimdir birini tapyň-da, çagany goýuň. Soň özüňiz seredersiňiz... Aýazly gije ony ýanyň bilen äkidip bolmaz-a!
Sazak uludan dem alyp, hyrçyny dişledi:
—Wah, hossar köp-le... Ýöne olar uzakda-da... Juda uzakda...
—„Duzak ýerde, durna gökde“ diýsene—diýip, äýnekli doktor goş-golamyny ýygnap durşuna ýany bilen gelen ýaş ýigide ýüzlendi.—Nosilkany getiriň!—Ýigit çykansoň, ol ýene Sazaga tabşyryk berdi.—Ýogsa-da, goňşy-golamdan haýyş et, jigi! Bizi güýmedigiň—gelniňe zyýan etdigiň. Bol, gelniňi maşyna salýançak, birini tapjak bol!
Sazak kellesine taýak degen dek bolup, atylyp daşaryk çyksa-da, meňzeş gapyly, nätanyş adamly kwartiralaryň haýsysynyň işigini itjegini bilmedi. Bu ýerde goňşy-goňşyny tananok. Goňşy-goňşynyň gapysyndan baranok. Diňe daşarda käbirleri bilen ýylgyryşyp baş atyşýarlar.
Güýmenmäge wagt ýokdy. Sazak ilki bilen gabat garşysyndaky gapyny itdi. Ýapyk. „Wah, içigar galan, bi şäher diýen zatda iten wagtyň açylyp duran gapynam tapaýmarsyň“ diýip, içinden gargyndy-da, işige ýumrugyny taýly gezek urdy.
Gapy ahyr açyldy. Bezemen geýnen goňşy zenanyň ýarpy göwresi göründi. Içerden adamlaryň gohy, saz eşidilýärdi.
—Knopka bar ahyry!—diýip, goňşy zenan ýüzüne gahar çaýdy.—Knopkany basaýsaňyz bolmyýamy, gapyny ýumruklap dursuňyz. Öňem-ä bi artyplary düzüw agaçdan ýasanoklar. Bir aý ýaşap-ýaşamankaň, çaýşaryp barýa...
—Bagyşlaň, goňşy—diýip, Sazak gussa çekmeden ýaňa aglaýjak bolup gepledi.—Gelnim ýaranok. „Tiz kömek“ çagyrdym. Men onuň bilen bile gitmeli boljak. Kiçijik çaga bar. Şony ýeke gijelik alyp galyp bilmezmisiňiz?!
Goňşy zenan gaşlaryny birikdirdi.
—Ýog-eý!—diýip, çirkin sesi bilen Sazagyň ýüregini ýardy.—Çagadan ýaňa terpet ne mogu. Öz çagalaryma-da gaýynlarym seredýä.
Sazak oňa ýalbarmak isledi. Hatda dyza çökmäge-de taýýardy. Ýöne onýança goňşy zenan gapynyň aňyrsyna sumat boldy-da, işigi berk ýapdy.
Şundan soň ikinji gapy kakyldy. Munda-da bary puç boldy. Gapyny on üç-on dört ýaşlaryndaky ýetginjek açdy.
—Kakam komandirowkada. Ejem mamamlara gitdi. Men bolsa, çaga seretmegi başaramok!—diýip, ol Sazagyň keýpini bozdy.
Üçünji gapyda Sazak has aýylganç zadyň üstünden bardy.
—Gel, oglum, öýe gir!—diýip, gapyny açan garry daýza mylaýym gepläp, ony içerik çagyrdy. Sazak içerik girip, koridorjykda duran ýerinden ýagdaýy düşündirenden soň bolsa, garry daýza ýarysy aýnadan edilen gapynyň üstaşyry içki jaýa nazar aýlap gepledi.—hana, seret, balam, kakalary şeýle bolaýdy. Habar aýtmak üçin oglumy oba iberdim. Häzir muny bir özüm saklap oturyn...
Görkezilen otagda üstüne gülli mata ýapylan, süýnüp ýatan göwrä nazar salanda, Sazagyň ýüregi jigläp gitdi. Ol hopugyp, yzyna atyldy. Nädip öz kwartirasynyň gapysyna baranynam duýman galdy. Içerden çyrlaýan bäbegiň sesi gelýärdi. Daşardan bolsa düýdüldäp, „Tiz kömek“ çagyrýardy. Sazak dördünji gapa ylgajagynam bilmedi, daşaryk atyljagynam... Perzendiniň eýjejik sesem ýüregini dilip barýardy. Göz öňünde bolsa birsyhly ogly üçin täze jaý salar ýaly ýer tekizläp ýören kakasy kelemenleýärdi...
Duzak ýerde, durna bolsa gökdedi...
2комментария
Чтобы оставить комментарий, необходимо на сайте.