2021-05-21


Seýran etsem köçeleriňe Aşgabat… ýa-da “Aşgabat hakynda aýdym”

Gün-günden gözelleşýän gözel paýtagtymyz Aşgabat hakda näçe söhbet etseň az ýaly. Ak mermerli belent binalary, oklaw ýaly göni şaýollary, gezseň göwnüň açylyan gözel seýilgähleri taryplamaga söz ýetenok. Aýratyn hem “Ylham” seýilgähi Aşgabadyň görküne görk goşýar.

Aşgabady wasp etmedik şahyrlar, kompozitorlar ýok bolsa gerek. Hoş owazly aýdymçylarymyz bolsa, ol eserleri täzeligi bilen halkymyza ýetirýärler. Aşgabat hakynda aýdymlaryň içinde özüniň owazynyň belentligi bilen, sözleriniň çeperligi bilen tapawutlanýan eserleriň biri hem “Aşgabat hakynda aýdymdyr”. Bu ajaýyp aýdymy Türkmenistanyň halk artisti, Magtymguly adyndaky Halkara baýragyň eýesi, meşhur kompozitorymyz Nury Halmämedow belli şahyr Geldi Bäşiýewiň goşgusyna geçen asyryň 60-njy ýyllarynda döredipdir. Aýdymyň ilkinji ýerine ýetirijisi, SSSR-iň halk artisti, “türkmeniň bilbili” adyny alan ussat aýdymçy Medeniýet Şahberdiýewanyň belent owazy Türkmen telewideniýesinde we radiosynda ýaňlananda, aýdymy jadylanan ýaly, aňk bolup diňleýäris:

Seýran etsem köçeleriňe Aşgabat,
Sallanyşýan gelin-gyzlaryň bardyr!
Köňüller mülküniň baky köşgi abat,
Säherler ýaňlanýan sazlaryň bardyr!
Bilbiller şeýda edýän ýazlaryň bardyr!

Aşyklar şährine aşyk men başdan,
Çar paslyň bahardyr, nam ýokdur gyşdan.
Saňa myhman gelse ýakyndan-daşdan,
Supra ýaýsaň, halal duzlaryň bardyr.

Görküň-bezegiňdir howaly baglar,
Belent ymaratlar, tämiz otaglar.
Sende ömür sürseň hoş geçer çaglar,
Bilbiller şeýda edýän ýazlaryň bardyr.

Saz ugrundan ýokary bilim alan sazanda hökmünde, bu aýdymyň adamlaryň köňlüni heýjana salmagynyň syrlary hakda oýlanýarsyň. Bu ajaýyp eseriň turuwbaşdan çalt depginde, frac{5}{8} ölçegde başlanmagy diňleýjileriň ünsüni özüne çekýär. Her bendiň soňunda aýdymçynyň partiýasynda “heý-heý, Aşgabat” diýip gaýtalanyp gelmegi, aýdyma özboluşly bezeg berýär. Aýdyma simfoniki orkestriň sazandarlyk etmegi bolsa, eseriň şowhunyny hasam artdyrýar.

1970-nji ýyllarda, Türkmenistanyň halk artisti Atageldi Garýagdyýew Moskwanyň döwlet konserwatoriýasynda okaýan döwründe bu ajaýyp aýdymy simfoniki orkestr bilen ýazgy edipdir. Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde bolsa, Resul Gylyjowyň ýolbaşçylyk edýän Türkmen döwlet simfoniki orkestri bilen, Atageldi Garýagdyýew dürli konsertlerde bu owazly aýdymy ussatlyk bilen ýerine ýetirýär.
Mähriban Arkadagymyzyň tagallasy bilen 2012-nji ýylda Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan neşir edilen “Nury Halmämmedow. Fortepiano we wokal sazlary” atly kitabynda “Aşgabat hakynda aýdym” notasy bilen çap edildi.

Ýakynda belleniljek Aşgabadyň 140 ýyllygynyň dabaralarynda hem, bu ruhubelent aýdymyň owazy belentden ýaňlanar diýip tama edýärin!



Sewil ZIÝADINOWA,
Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň ýanyndaky ýörite sazçylyk mekdep-internatynyň mugallymy.