Ýalñyş düşünme! Başda-da aýdypdym-a maña düşünmegiñi gazanmak hemem sende özüme bolan rehimdarlyk duýgusyny oýarmak niýetim ýok. Diñe bu "iç döküşmämiziñ" soñunda özümiñ-ä ähli zady aýtmagyñ rahatlygyna eýe bolmagymy isleýärin, seniñem men hakynda seriñde ýekeje sorag alamatynyñ bolmazlygyny.
Özüme beren sözümde durmak üçin elewräp ýören günlerimiñ birinde günortan çaýdyr-naharyny öñünde goýmak üçin ussamyzyñ ýanyna bardym. Bu seniñ tabşyrygyñdy. "Çaýyny-suwuny kem etmäñ" diýip, gaýtalardyñ. Özüm ýanyna barmazlyk üçin gyzymyz Aýperini ugradardym. Ony "Ýaranok " bahanasy bilen okuwyndan alyp galardym. Arman şol günüñ irdeni mugallymy jañ edip. Aýperini mekdebe çagyrdy. Barlagçy geljekmiş.
Ussamyzyñ işläp ýören ýerine baryp hemişeki edişim deý ýüzüne garaman çaý-naharyny goýup gidiberjek boldum. Onuñ sesi säginmegime sebäp boldy.
- Bir minut aýak çek!
Ýüregimiñ ýerinden çykaýjak bolup gursagymda urunýandygyny duýdum. Elim-aýaklarym saññyldap ugrady. Adatça aljyran pursatlarymda şeýle bolardym. Merdan ýüzüme tiñkesini dikip durşuna:
- Sen - diýdi-de sözüni togtatdy.
Maña tanyş bolan bakyşyny aýlap, sözüniñ üstüni ýetirdi.
- Sen juda owadan!
Ses-selemsiz öýe girip gitdim. Ýakamy tutdum. Allajanlarym! Onuñ boluberşini. Bu hetdini tanamazlyk bolýa. Şol günüñ özünde ähli bolan zatlary saña aýtmaly diýen netijä geldim. Emma soñra bir bolmasyz işiñ bolaryndan ätiýaç edip, niýetimden dändim. Gahar bilen ussany ýenjibermegiñden, hatda janyna zeper ýetirmegiñden gorkdum. "Soñuny saýmazlygyñ zerarly iki adamyñ ömrüni zaýalaýma" diýip, käýindim özüme.
Merdanyñ sözleri welin aklymda degirmen mysaly şol aýlanyp durdy. Haçandan bäri etmeýän işimi edip, aýnanyñ öñüne geçdim. Garaýagyz ýüzümi, hortap bedenimi synladym. Hiç hili özüne çekijilik görmedim. Asylam, ejeme köplenç zeýrenerdim "Näme üçin meni gara dogurdyñ?" diýip. Kellämdäki öýmämi sypyryp, saçlarymy çöşläp, öñüme uzynlygyna goýberdim. Olar bilime ýetýärdi. Aýnanyñ garşysyndaky özüme her hili garaýyşlar oklap gördüm. Biygtyýar Merdanyñ meni hut şu görnüşde görmegini isledim. Hopukdym. Eden pikrim sebäpli özümi müýnli duýdym. Saçlarymy howul-hara ýygnap, öýmämi dañdymda işlerim bilen boldum.
Ençe ýyl bäri añmaýan hakykatymy - zenandygymy Merdanyñ sözleri ýatladypdy. Zenan bolsa özüne üns berilmegini, näziniñ çekilmegini isleýär. Şolaryñ ýok ýerinde duýgusy ölmek bilen bolýar. Seniñem maña Merdan dek ünsli garaýandygyña ynandyrmak isledim özümi. Adamsy aýalyna gapysynda işleýän haýsydyr bir ussadan has köp üns bermeli dälmidir eýsem?!
Agşamara edil günortanky edişim kimin saçlarymy çöşläp, gaşyña geçdim.
"Men owadanmy?" diýip soradym. Ýadyña düşýärmi, şondaky hereketiñ? "Nireden kelläñe gelip ýör?" diýdiñ mawy ekranda tomaşa edýän gepleşigiñden gözüñi aýyrman oturşyña. Ýagşydan-ýamandan jogap bermedim. Tä meni görýänçäñ duran ýerimde mizemän durdum. Ahyrsoñy garadyñ maña. Ilki geñirgendiñ, soñ ýañsyly ýylgyrdyñ, soñam gaşyñ çytyldy.
- Ýeldirgäp ýörsüñmi-ow sen? Çagalar görse näme diýer?! - diýdiñ.
Ruhym mähre mätäçdi. Ikimiziñ aramyzdaky lenç edilen gatnaşyklar ýetenokdy indi oña. Barlygy diñe gije ýatlanylýan zenan bolsam onda meniñ seniñ nazaryñda köçedäki ökjesi ýeñil zenanlardan hiç hili parhym ýok bolýar-da, şeýlemi? Men ol bolmak islemeýärdim. Ýekeje, bary-ýogy ýekeje ýyly söze mätäçdim. Ruhymy görmegiñi isleýärdim. Görmediñ. Oña barmysyñam diýmediñ.
Gije uklabilmedim. Içigip-içigip agladym. Agladygymça ýüregimde seniñ biparhlygyñdan dörän, üýşüp-üýşüp depe bolup giden gussamy egisdim. Aglamakdan lezzet aldym.
Soñam kän jyrjaşdym biperwaýlygyñ garşysyna. Geleriñe gabatlap, biri-birinden owadan köýneklerimi geýdim. Toýa dañynýan öýmelerimiñ köýneklerim bilen reñkdeşlerini saýlap dañyndym. Uzyn, owadan gulakhalkalar dakyndym. Olar bilenem çäklenmän täzeden täze köýnekler tikinip ugradym. "Gör, sen nähili owadan ekeniñ" diýeriñe sabyrsyz garaşdym. Seniñ welin şol biperwaýlygyñdy. Gaýta "Nä toýa gidýäsmi bu gün, maña aýdañok-la" diýdiñ her gezek.
Joram Laçyn adamsynyñ mahal-mahal işden geleninde özüni garsa gujaklaýandygyny, süýji sözler aýdýandygyny joşup gürrüñ berýär. Sen meni iñ soñky gezek haçan bagryña basdyñ? Men aýdaýyn, Aýşat dünýä ineninde. Aýşadyñ häzir näçe ýaşyndadygyny bilýärmiñ? Sekiz ýaşynda.
Iñ soñky gezek haçan ýyly söz aýdanyñ-a ýadymdanam çykypdyr.
Men seniñ üçin kimdim? Öýüñ hyzmatkäri, gyzlaryñ ejesi, "gijeki zenan". Bar bolanymy? "Söýgi, yşk" diýlen kelamlar ýokmy seniñ sözlügiñde ýa-da ikimiziñ gatnaşyklarymyzda?
Senden barha-barha daşlaşýardym. Daşlaşdygymça-da şol tanyş nazarlara golaýlaşýardym...
Bir geñ-tañsy hereket näçe köp gaýtalansa, şonça hem adatylaşýar. Merdanyñ söýgi dünýäsine çakylyk bolan garaýyşlary adaty zada öwrüldi. Indi ýere garamokdym ýanyndan geçenimde. Oña ogryn-dogryn nazarlarymy oklaýardym. Bir günem...
Ol gün hakda saña aýtmak maña ýeñil düşýändir öýdýän bolsañ ýalñyşýarsyñ. Barybir bu hakda aýtmaly. Ol ömrümiñ iñ aýgytly pursatlarynyñ biri.
Merdany hut öz dilim bilen günortanlyk naharyny iýmek üçin çagyrdym. Onuñ bilen gepleşip edinesim geldi günortanlygymy. Bar bolany. Ynan, şondan başga zady meýilleşdirmändim. Merdan çakylygyma owaldan garaşyp duran ýaly işini taşlap, hasyr-husur içeri girdi.
Ol añyrsyna il gonýança geplemedi. Doýanyndan soñ bolsa dili açylan ýaly boldy.
- Eliñ süýji eken.
Utandym. Barybir, öwgüsi hoşuma gelipdi. Ýylgyranymy duýman galdym. Söhbetiniñ ýaraýandygyny syzyp, ykbaly hakda gürrüñ bermäge durdy. Çak edişim ýaly kyrk bir ýaşynda eken. Bir gezek öýlenip, aýrylyşypdyr. Aýaly ejesi bilen oñuşmanmyş.
- Men göwnüme göwündeş zenany tapmadym - diýdi.
Muny aýdanyndaky garaýyşy öñki garaýyşlaryndan juda parhlydy. Mähirden pürepür.
Ýene ýylgyrdym. Birdenkä-de bolup oturşymdan müýnürgedim. Kimdir biriniñ ikimizi bu ýagdaýda görmeginden howatyrlanyp, derrew töwir edip, saçagy ýygnamak bilen boldum. Merdanyñ öñündäki boşan tabaga elimi ýetirdim. Goşarymdan tutdy. Eliniñ yssysyna ýüregim jigledi. Doñup galdym. Elimi silkmelidim belki. Başarmadym. Soñuny azda-kände çaklaýan bolmagyñ mümkin. Iñ ajaýyp söýgi sözlerini gulagyma pyşyrdady. Bedenimiñ her nokadyny göýä diýersiñ çala gödek hereketinde döwüljek aýna heýkel deý emaý bilen sypap-sermedi. Özümi dünýäniñ iñ özüne çekiji, iñ elýetmez zenany ýaly duýdum. Dogrusyny aýtmak gerek bolsa, soñ-soñlaram bu ahwal şeýleligine galdy. Ol muny nädip başarýardy? Bir zenana ýanýoldaşynyñ başdan geçirdip bilmedik duýgularyny başdan geçirtmek üçin aşa yhlas edýärmidi? Ýa bu artykmaç üns talap etmezden öz-özünden bolup geçýän hadysamydy?
Şol gün ömrümde ilkinji gezek saña ikilik etdim. Müýnümi bildim emma birjigem ökünmedim. Söýülýän zenan bolmagyñ neneñsi ajaýypdygyny duýdum çünki. Bu edil paraşýutly bökmek ýalydy. Howply ýöne gyzykly.
Merdan ýanymdan gidip, öz işi bilen başagaý bolup başlanyndan soñ duýgularym hökmürowanlygyny aklyñ eline berdi. Men indi wepasyz, pes derejeli zenandym. Muny hiç kim bilmese-de, özümiñ bilmegim ýetikdi kiçelendigimi añmaga. Öz nazaryñda kiçeleniñden soñ tutuş dünýä seni beýik saýsa-da gymmaty bir köpük. Bolup biljek iñ ýaman zat bolupdy. Özüme hormatymy ýitiripdim.
Ýuwaş-ýuwaşdan aklyma aýlandym. Bir gezek boldy. Ýöne indi gaýtalanmaz. Indi gaýtalanmajagy üçinem saña aýdyp oturasy iş ýok. Hemmesini unutmaly, hiç zat bolmadyk ýaly bolubermeli diýen netijä geldim. Bar ünsümi çagalaryma, saña gönükdirdim. Seniñ şol biparhlygyñdy. Gündizleri jañ edip, süýji-süýji gepleşjek bolsam, "Beýtme-how, iş wagty zerur mesele bolmasa. Başlygym käýeýär görse"diýip al-petimden aldyñ. Men öler ýaly söýülmek isleýärdim. Mundan beter nähili zerurlyk bolup biler?!
Merdan añypdy mendäki özgerişligi. Görünjek bolup, hernäçe çytraşsa-da, "Bamysyñam" diýmeýärdim.
Ýadyña düşmegi mümkin, goñşy obadaky dostuñ gelin toýuna gidipdik. Sen dostlaryñ ulagyna münüp, gitdiñ-de maña yzyñdan hakyna tutma ulagly gelmegi tabşyrdyñ. "Gaýdyşyn bile gaýtsagam bolar-la" diýip, üstüne goşduñ. Hepdäniñ şenbe günüdigi sebäpli gyzlaram enelerine ýatymlyk gidermen bolupdylar. Men täze dikinen köýnegimi geýip, aýnada özüme mazaly serenjam berenimden soñ daşary çykdym. Henizem gaýtmadyk Merdan meni gören badyna edip oturan işini taşlady. Töweregine garanjaklady. Ylgap ýanyma gelip, sen-de ýok, men-de ýok ýañagymdan öpdi. "Sen özüñe kimdirin öýdýäñ, bihaýa?" diýip dulugyna şarpyk çaldym. Şarpyk çalan elimiñ üstünde öz elini goýdy.
- Lälezar...Lälezarym!
Adymy onuñ dilinden eşitmek neneñsi ajaýyp. Seniñ bir gezegem adymyñ yzyna menlik ýöñkemäniñ goşulmasyny goşup geplemänligiñ ýadyma düşdi. Sözüñ doly manysynda erkimiñ jylawyny Merdanyñ eline tutdurdym. Bu saña ikinji gezek ikilik edişimdi.
...Toý eşiklerimi ikilenç geýmeli boldum. Aýnanyñ öñünde saçlarymy daraýşymy synlaýan Merdan arkamdan gelip gujaklap, gulagyma pyşyrdady.
- Tutuş ömrümi şu ýagdaýda geçirmäge garşy däl.
Menem tutuş ömrümi şu ýagdaýda geçirmäge garşy däldim. Özümiñ täze, pes mertebämi tutuş durkum bilen kabul etdim. Men ýoldaşyna ikilik eden we telim ýola etjek zenan. Dogrusy, Merdan ýanymdaka bu kelläme-de gelmezdi. Haçan-da ol ýanymdan giderdi, şonda başlanardy serimiñ darkaşy. "Dowam etmeli däl" diýýän aklyma garşy duýgularymyñ sesi assa çykardy. Her gezegem aklymy makullardym. Ýaman ýeri, aýgytlylygym Merdany görenimde düw-dagyn bolardy. Erkimi yşkyñ eline bererdim.
Merdanyñ ýatakhanany gurup, seniñ bilen hakyny haklaşyp giden güni ýüregimde inçe yzany syzdym. Senden hemem töwerekdäkilerden ätiýaç etmesem barjak ýerine çenli ugradardym. Bolýan ýeriniñ salgysyny, telefon belgisini goýup gidipdi. Günüñ güni sesini eşitmesem, nämedir bir zadym ýetmeýän ýalydy. "Didaryñy görmesem kararym tutanok" diýip gaýtalardy zol-zol. Ýagdaýym ondan öwerlik däldi. Öz bolýan jaýynyñ öý eýesi barlygy sebäpli duşuşmak üçin ygtybarly ýer agtarýardyk...
... Üzümlikleriñ arasynda başymy döşünde goýup oturşyma häli-şindi töweregime ätiýaçly garaýardym. Rejäniñ geñ däldigini añan Merdan:
-Gorkma bu ýeriñ eýesi juda seýrek gelýär. Iş günlerinde-hä asyl gelenok - diýip, rahatlandyrjak bolýardy. Barybir rahatlanyp bilemokdym. Rahatlyk diýlen närsäniñ ruhumy terk edenine kän wagt bolan bolsa gerek.
Merdan bilen aramyzdaky söýgi baglanyşygy günsaýyn güýçlenýärdi. Barlygy durmuşymyñ manysy ýalydy göýä. Onuñ saýasynda tanapdym söýmegi, söýülmegi. Bir ýerde eşdipdim: Aşyk bolman dünýäden öten millionlarça ynsan bar. Aşyk bolan bolsañ bu duýgynyñ özüñe miýesser edendigine şükür etmelisiñ. Nädogrudy, ahlaksyzlykdy, ýöne barybir millionlarça adamynyñ duşundan geçen yşk maña nesip edipdi.
Merdan goñşy obamyzdaky işinem gutardym edeninden soñ öz dogduk mekanyna gaýdarman boldy.
- Senem meñ bilen git. Isleseñ dört gyzyñam al. Bir mydar dolarys günümizi - diýip özelendi.
Sopbaş özüm bolsam teklibini şobada kabul ederdimmikäm diýýän. Hossarlarymyzyñ öñünde mertlerçe durardym ýa-da hiç kime hiç hiç hili düşündiriş bermezden terk ederdim mesgenimi. Gyzlarymyñ barlygy erkinlik baradaky islegimi bökdedi. Enedigim baradaky hakykat ähli güýçden hatda yşkdanam rüstem gelýärdi. Meniñ özgäni söýýänligim olaryñam özi üçin başga kakany göz öñünde tutup biljekdigini añlatmaýardy ahyry. Olardan kakalaryny terk etmegini islemegim boljak zatmydyr? Ýa bolmasa, borlaryna-ýoklaryna garaman yzyma düşüräge-de, Merdanyñ ýanyna eltip, "Şu günden şeýläk şu siziñ kakañyz" diýip bilerinmi? Bu diñe özüñi bilmekden başga zat däl ahyry. Ýaramaz ýanýoldaş bolanlygym dogrudyr, ýaramaz ene bolmajagymam çynymdyr. Edil seniñ gyzlarymyz üçin oñat kaka bolşuñ ýaly, menem oñat eje bolmak üçin yhlas edýärdim, etjekdim.

Mahym Nurgeldiýewa


Dowamy bar...